Yetersizlikten etkilenmişbireylerin eğitiminde pekiştireçlerin sık sık kullanılması gerekir. Pekiştireç kullanımının daha etkili olabilmesi için, bu konuda anne-babaların bilgi sahibi olması gerekir.
Pekiştireç verilirken değişken zaman aralıklı ve değişken oranlı pekiştireçler daha fazla tercih edilmelidir. Sabit pekiştireçler, bireylerde beklenti oluşturacağı için, motive edicilik özelliği azalacaktır. Oysa, değişken nitelikteki pekiştireçler bireyler için sürpriz niteliğinde olacağından, daha çok heyecan verecektir. Böylece, istenen davranışı yapmaya yönelik motivasyon düzeyi yükselecektir.
Çocuğun istenen davranışları ile ilgili olarak, başlangıçta daha sık aralıklarla ve daha yoğun pekiştireç verilirken, zamanla daha az ve yoğunluğu azaltılmış pekiştireçler verilmelidir. Çünkü, asıl amaç, bireyin davranışlarını sürekli olarak dış destekle yapması değil, iç motivasyonunu geliştirerek kendi kendine yeter hale gelmesidir.
Pekiştirme hedef davranışı izlemeli ve hedef davranışla ilişkisi açık seçik olmalıdır. Bu da pekiştirecin hedef davranışın hemen sonrasında ve diğer davranışlarla ayrıştırılarak verilmesi ile sağlanır. Birey, pekiştireç verildiğinde, bu pekiştirecin hangi davranışından dolayı verildiğini de bilmelidir.
Pekiştirecin niteliği ve niceliği, bireyin yapması istenen davranışın önemine uygun olmalıdır.
Birey için değeri olan pekiştireçler kullanılmalıdır. Birey, aldığı pekiştireçten etkilenmeli ve heyecan duymalıdır. Bireye verilecek pekiştireç, kendisinden beklenen davranışı yapmaya yöneltecek güçte ve nitelikte olmalıdır. Her bireyin ilgisini çekecek pekiştireç diğerinden farklıdır. Bu nedenle, pekiştirece karar verirken bireyin çok iyi tanınması gerekmektedir.
Birey için etkili pekiştireçler ona sorularak, denenerek ve gözlem yaparak belirlenmelidir. Ilgi çekici pekiştireci belirlerken, bireyin nelerden etkilendiğinin bilinmesi önem kazanmaktadır. Bunu amaçla, bireyin farklı ortam ve zamanlarda gözlenmesi, önceki deneyimlerin gözden geçirilmesi, bireyle bu konu üzerinde açık olarak konuşulması daha doğru değerlendirme yapılmasını sağlayacaktır.
Pekiştireçler, bireyin yaş, cinsiyet, kişilik özellikleri ile uyum sağlamalıdır.
Pekiştireçler çeşitlendirilmelidir. Böylece, tekdüzelik, aşırı doygunluk vb. durumların yaşanması önlenebilir.
Pekiştireç Listesi
Yetersizlikten etkilenmişbireylerin eğitiminde kullanılabilecek pekiştireç amaçlı ödül listesi aşağıdaki çizelgede yer almaktadır. Bu ödüllerin tümü her bir birey için uygun olmayabilir. Bunların içinden birey için en uygun olanlar seçilerek eğitim süreci planlanabilir.
NESNEL/MADDİ PEKİŞTİREÇLER:
Şeker,Pasta,Çikolata,Kek,Kraker,Sandviç,Dondurma,Meyve,Bisküvi,Patates cipsi, Fındık ezmesi, Çiklet, Süt, Kola,Gazoz,Meyve suyu,Çay, Çerez,Oyuncak, Oyun kartları, Renkli kalemler, Silgi, Bilgisayar CD'leri, Takılar, Giysiler, Hayvan fotoğrafları, Kırtasiye malzemesi, Posterler, Kitap, dergi, gazete, Balon
ETKİNLİK PEKİŞTİREÇLERİ:
Evde oyun oynama, Kitap, dergi,gazete vb. okuma, Anne-babayla oynama, Televizyonda sevilen bir programı izleme, Kum oyunu oynama, Bisiklete binme, Evcilik oynama, Pikniğe gitme , Körebe oynama, Sevilen bir hayvanla oynama, Salıncağa binme,Yemek masası hazırlama, Müzik dinleme, Dans etme, Sinemaya gitme, Saklambaç oynama, Masal dinleme, Uçurtma uçurma, Tiyatroya gitme, Anne ile birlikte zaman geçirme, Oyun parkına gitme, Fotoğraflara bakma, Fotoğraf çekme, çektirme, Alışveriş yapma, Arkadaşını ziyaret etme, Araba yıkama, Kaydıraktan kayma,
SOSYAL PEKİŞTİREÇLER:
“Aferin” deme, “Harika” deme, “Çok güzel” deme, “Ne güzel yaptın” deme “Iyi gidiyorsun” deme, Kucaklama, Sarılma, Öpme, Okşama, Alkışlama, Kutlama, tebrik etme, Gülümseme, Teşekkür etme
SEMBOL PEKİŞTİREÇLER
Yıldız panosu hazırlama, Kıyafetine kurdela takma, Kumbarasına jeton atma, Para, Kupon, Marka
(Devam Edecek)
Esenlikler Dilerim.
