Tıbbi Yaklaşım:
Adaptif Aletler, Çevre Düzenlemesi ve Cihazlar
Serebralpalsili çocuğun duruşunun ayarlanabilmesi, aktiviteleri yapabilmesi ve fiziksel destek verebilmesi için kullandığı eşyalarda, yaşadığı ortamda düzenlemeler yapılmasıgerekir. Ayrıca hareketlerin kontrolu, spastisitenin azaltılması, şekil bozukluklarının önlenmesi ve destek amacıyla çeşitli cihazların kullanılması gereklidir. Adaptif aletler, çevre düzenlemesi ve ortopedik cihazlar yardımıyla çocuğun düzgün duruşu, çevreden doğru uyarıları alması ve en uygun şekilde hareketleri yapmasısağlanabilir. Böylece çocuğun gelişimine ve bağımsızlık seviyesinin artmasına yardımcıolunur. Ayrıca şekil bozukluklarının ve hareket kaybının gelişmesi önlenebilir.
Adaptif Aletler ve Çevre Düzenlemesi
Serebralpalsili çocuğun yapamadığı aktivitelerde adaptif aletler kullanılabilir. Adaptif aletler yürüteç, baston gibi yürümeye yardımcı cihazlar olabildiği gibi yemek yeme, yazı yazma, giyinme, banyo, tuvalet aktiviteleri gibi günlük yaşam fonksiyonları sırasında kullanılan ele ve gövdeye yönelik adaptasyon cihazları da olabilir. Adaptifaletlerle birlikte çocuğun yaşadığı çevrede de düzenlemeler yapılmalıdır. Örnek olarak; binaların girişine rampaların yapılması, evde kayabilecek paspasların kullanılmaması, tekerlekli sandalye kullananların evinde lavaboların altının boş olması verilebilir. Adaptif aletlerin kullanılmasının ve çevre düzenlemesinin yapılmasının amacı çocuğun yapamadığı aktiviteleri yapabilir hale gelmesi, çocuğun fazla enerji harcamasının önlemesi, aktiviteler sırasında çocuğa zaman kazandırılması, başkalarından alınan yardım oranının azaltılması ve çocuğun güvenliğinin sağlanmasıdır. Adaptif aletler ve çevre düzenlemesi bilgisayarlı sistemlerle iletişim sağlama gibi pahalı yöntemlerle olabildiği gibi basit bir minder veya bataniye ile çocuğun vücuduna destek verme gibi ucuz yöntemlerle de olabilmektedir. Önemli olan çocuğun iyi değerlendirilmesidir. Değerlendirme tek bir seferde ve çocuğun alışık olmadığı bir ortamda tam olarak yapılamayabilir. Bu durumda fizyoterapist farklı fonksiyonel eğitim programları içinde ve gerekirse evde çocuğu gözleyerek gerekli adaptasyonları belirlemelidir.
Cihazlar
Cihazlara karar verilirken eklem hareket açısı; eklemlerin birbirine uygun duruşu ve hareketi, eklem hareketlerinin istemli kontrolu ve çocuğun fonksiyonel seviyesi değerlendirilmelidir. Ayak ve bacağa yönelik cihazlarda ayağın hem stabiliteyi hem de mobiliteyi sağlama görevi vardır. Cihazın ayağın bu iki fonksiyon üzerine etkileri düşünülmelidir. Ayak ve ayak bileği, üzerine ağırlık verilmeden ve diz düz pozisyondayken 90° ye gelmiyorsacihaz verilmez. Ayak ve ayak bileği hareketleri limitli olduğu zaman, ayaktadurma ve yürüme sırasında diz, kalça ve bel gibi diğer bölgelerde kompanse edici hareketler meydana gelir. Cihazla ayak ve ayak bileği eklem hareketleri azaltıldığı için bu eklemlerde hereketkısıtlıluğı daha da artarken, uyum sağlamaya çalışan eklemlerde fazla hareket (hipermobilite) meydana gelir. Ayak ve ayak bileği ekelmlerinde kısıtlılık olduğu durumlarda seri alçılama ve egzersizprogramı uygulanmalı. Iki ile dört hafta içinde seri alçılamadan cevap alınmazsa ameliyat gerekebilir. Serebralpalsili çocuklarda ayak, ayak bileği ve bacakta anormal refleksleri azaltmak için çeşitli cihazlar kullanılır. Bunlara örnek; dinamik ayak-ayak bileği ortezi (DAFO) molded ayak-ayak bileği ortezi (MAFO), eklemli ayak ayak bileği ortezi ve yer reaksiyon ortezidir. El için bilek ve eldeki spastisiteyi azaltacak veya kavrama için bileği uygun pozisyonda tutacak el bileği cihazları (splintleri), baş parmağı fonksiyonel pozisyonda tutacak splintler elin günlük yaşamda fonksiyonelliğini kazanmasına yardımcı olabilir.
