Çocuk Gelişimini Bilmenin Önemi
İnsan gelişimi, döllenme anından ölüme kadar devam eden bir süreçtir. Bir çocuğun büyümesi ve gelişmesi, rahim içine düştüğü andan olgun çağa gelinceye kadar vücudunu oluşturan her bir hücrenin normal ölçüler ve orantılar içinde büyümesi, iş ve görev yönünden gelişim göstermesi demektir. Gelişme; bedende, zihinde, duygularda ve hareketlerde kendini gösterir. Bir alandaki gelişme diğer alanı da ilgilendirir; gelişim alanları birbirinden bağımsız değildir.
İnsanın gelişimi sürekli olmakla birlikte, bu sürekliliğin hızı her yaşta aynı değildir. Örneğin döllenmeden doğuma kadar olan evrede büyüme hızlıdır. 2 yaşına kadar olan sürede büyüme hızı doğumdan önceki evreye göre daha yavaş; ancak iki yaşından sonraki evreden daha hızlıdır. Beden gelişimi 4 yaşına kadar çok hızlıdır. 12-14 yaşlar arasında beden gelişiminde yeniden görülen hızlanma ilk yaşlardaki kadar hızlı değildir. Duyu organları 3 yaşına kadar görevlerini yapabilecek duruma gelir. Çocuk 6 yaşına kadar sinir sistemi gelişiminin, yetişkinlikte ulaşacağı düzeyin yüzde doksanını tamamlar. Okul çağına kadar birçok kişilik özellikleri çocukta yerleşmeye ve kökleşmeye başlar. Her gelişim döneminin kendine özgü bazı ihtiyaçları vardır. Çocuğun kişiliğinin temelinin atıldığı 2 yaşına kadarki dönemde sevgi ve ilgi çok önemlidir. Çocuklar gelişim süreçlerinde bazen sorun olarak kabul ettiğimiz davranışlar sergileyebilir. Bu davranışları sorun olarak kabul etmeden önce, çocuğun içinde bulunduğu dönemin özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır.
Çocuğun Gelişiminin Özelliklerini Bilmek
- Ebeveyn ve eğitimcilerin çocuklardan beklentilerinin gerçekçi düzeyde olmasını sağlar. 2 yaşındaki çocuktan düzgün konuşmasını, 4 yaşındaki çocuktan yazı yazmasını beklemek gerçekçi beklentiler olmaz.
- Aynı yaş grubundaki çocuklar arasında bireysel farklılıklar olabileceğini göz önünde bulundurmamıza yardımcı olur.
- Çocukların davranışlarının nedenlerini düşünerek gelişim özelliklerine göre daha doğru yönlendirme yapmamızı sağlar.
- Yetişkin çocukların davranışlarını tek bir nedene bağlamak yerine alınacak önlemler konusunda yönlendirir. Örneğin anne-baba ya da eğitimcilerin, çocukların başarısızlıklarının sadece zekaya bağlı olduğu düşüncesinden alıkoyar.
- Anne-baba ve eğitimcilerin çocuklardan beklentilerini, onların gelişim düzeylerine uygun planlamasında yardımcı olur.
- Her gelişim döneminin farklı ihtiyaçları olduğu, çocukların sağlıklı ve istenen bir biçimde gelişebilmeleri için bu ihtiyaçların karşılanması gerektiği konusunda yetişkini yönlendirir.
- Çocuğun ve gencin kendisi tanıma sürecinde rehber olabilmemizi sağlar.
Gelişim ile İlgili Temel Kavramlar
İnsanın nasıl büyüyüp geliştiğini, gelişimin nasıl oluştuğunu açıklayabilmek için gelişimle ilgili temel kavramları bilmemiz gerekir. Bu kavramların en önemlileri:
- Büyüme
- Gelişim
- Olgunlaşma
- Öğrenme
- Hazır bulunuşluk
- Eğitim
Büyüme
Bedenin boy ve ağırlık yönünden artışı, organların belli bir düzeye gelinceye kadar geçirdikleri biçim, hacim ve ağırlıkla ilgili değişimleri kapsar. Büyüme bedende gerçekleşen sayısal değişikliktir. Kilo ve boy artışı gibi… Büyüme; boyca, ağırlıkça, kemiklerde büyüme, kaslarda büyüme, beden oranı ve biçiminin değişimi şeklinde gerçekleşir. Çocuk sadece fiziksel olarak büyümekle kalmaz, aynı zamanda iç organlarının yapı ve büyüklüğünde de değişimler olur. Büyüme gelişimin her yönüyle ilgilidir. Vücudun bütün organlarında bazen hızlı bazen de yavaş artışlar olur. Büyümenin en hızlı olduğu dönemler intrauterin yaşam, doğumdan sonraki ilk yıl ve ergenlik yıllarıdır. Büyümenin sabit ve kısmen yavaş seyrettiği dönemler ise 3 - 4 yaş, 9 – 10 yaş aralığıdır.
Esenlikler Dilerim.
