İPUCU
İpucu Türleri
İpucu olarak genelde dört yol kullanılır:
a) Fiziksel yardım,
b) Model olma,
c) Sözel ipucu,
d) Belirgin olmayan ipucu.
Fiziksel Yardım
Bireyin bir beceri basamağındaki davranışı gerçekleştirebilmesi için elle yapılan yardımdır. Fiziksel yardımın üç türü vardır:
a) Tam Fiziksel Yardım: Bireyin yapamadığı, zorlandığı beceri basamağında, öğreticinin bireyi el-kol ve ayaklarıyla desteklemesi, yardımda bulunması.
b) Kısmi Fiziksel Yardım: Öğreticinin bireyin sadece dirseğine, el bileğine, omzuna, kafasına hafiften dokunarak yönlendirmesidir. Burada, bireyin bazı şeyleri yapma şansı vardır. Yapılması istenen davranışa müdahale yoktur; sadece bireye destek ve güç verme söz konusudur.
c) Yönlendirme: Birey beceri basamağını gerçekleştirirken, öğreticinin dokunmadan elleri bireyin ellerinin hemen yanında, her an yardım edecekmiş gibi beklemesidir.
Model Olma
Bir davranış ya da becerinin bireye kazandırılması sırasında, o davranış ya da beceriyi kazandıran öğretici tarafından, becerinin tümünün ya da bir bölümünün nasıl yapılacağının bireye gösterilmesidir.
Model olma tekniğinde; bireye becerinin nasıl yapılacağı gösterilirken, aynı zamanda neler yapıldığı da söylenir. Yani model olma ile sözel ipuçları birlikte kullanıldığında, becerinin doğru olarak gerçekleştirilmesi kolaylaşmaktadır. Model olunduktan sonra, bireyin taklit etmesi beklenmektedir.
Sözel İpucu
Anne-babanın, çocuktan yapmasını istediği davranışı sözel olarak ifade etmesidir. Sözel ipucu, yetersizlikten etkilenmişbireye kazandırılacak davranış aşamalarının tümünde ve her aşamada gerektiği kadar yapılmalıdır.
a) Yapacağı davranışı açıklamalı söyleme: Bireye kazandırılacak davranışla ilgili neyi, nasıl yapması gerektiği konusunda daha ayrıntılı açıklamalar yapılır. Burada önemli olan nokta, açıklamanın bireyin gereksinimine uygun olarak genişletilmesidir. Bireyin ilgili davranışı ne kadar yapıp yapamadığı dikkate alınarak, davranışın eksiksiz kazanılmasını sağlayacak sözel ayrıntılandırma yapılır.
Örneğin;
- “Kazağın kolunu giyecek şekilde tut.”
- “Bardağı ağzına götürüp yavaşça suyu iç.”
- “Kaşığı sağ eline al ve yemeğini ye.”
b) Yapacağı davranışı söyleme: Bireye kazandırılacak davranış basamağında yazılı olanlar söylenir. Ekleme ve çıkarma yapılmadan olduğu gibi, bireyden yapması istenen davranış, sözel olarak ifade edilir. Örneğin;
- “Bardaktan su iç.”
- “Kaşıkla yemeğini ye.”
- “Kazağın kolunu göster.”
Belirgin Olmayan İpucu
Beceri basamağını yerine getirmeye başlamış, henüz tamamlamış bireye doğru yolda olduğunun hissettirilmesi ya da bir basamaktan diğerine geçişte, bireye ne yapacağının hatırlatılarak harekete geçirilmesi için kullanılan ipucudur. Belirgin olmayan ipucu olarak şunlar kullanılabilir:
- “Evet, devam et, güzel” demek,
- Jest ve mimikle onaylamak,
- Baş sallamak,
- “Hı hı..” demek,
- El ve vücutla devam etmesi mesajını vermek.
(Devam Edecek)
Esenlikler Dilerim.