Ülkelerin gelişmişlik düzeyinin belirlenmesinde en önemli ölçütlerden biri de o ülkedeki engelli bireylerin sosyal yaşamda yer almalarının hangi düzeyde olduğudur. Engelliler, yaşadıkları toplumda birçok olumsuzlukla karşılaşabilmekte bu olumsuzluklar sosyal hayata katılımda karşılaşılan fiziksel eksikliklerden toplumsal tutum ve davranışlara kadar uzun bir çizgi oluşturabilmektedir. Ülkeler arasında farklılıklar görülse de toplumların engellilere karşı tutum ve davranışları genelde benzerlikler göstermektedir. Bilgi eksikliği, kişisel duyarsızlık, uygunsuz yaklaşımlar, olumsuz tutum ve davranışlar, fiziksel çevre düzenlemelerinin yetersizliği, engelli bireylerin sıklıkla karşılaştığı durumlardır. Engelli bireylerin yaşam standartlarının artırılması, bu bireylerin toplumsal hayata katılmaları ve üretken bir birey olarak kendilerini gerçekleştirebilmesiyle sağlanabilir. Engelli bireylerin sürekli sosyal yardımlarla temel ihtiyaçlarının giderilmesinin yanında toplumdaki tüm bireyler gibi bağımsız yaşamalarının sağlanması önemlidir ve bu onların tüm alanlarda daha yetkin hale getirilmesi ile mümkündür.
Engelli bireylerin daha iyi bir yaşam düzeyine kavuşturulması tüm toplumun sorumluluğudur. Engellilik nedenden bağımsız olarak bireyin sosyal yaşamını temelden etkiler. Engelli bireylerin bağımsız olarak yaşamını sürdürme, eğitim, gelişme, sosyal katılım olanakları sınırlı olabilmektedir. Bu sınırlılığın engelli bireylerin yaşamında en az düzeyde ortaya çıkması toplumsal düzenlemelerle mümkündür. Engellilerin toplumla bütünleştirilmesi engelli bireylerin bağımsız ya da en az kısıtlayıcı ortamlarda yaşam koşullarının kendisine sağlanması ile mümkündür. Bu koşullar, mimari düzenlemelerden, iş hayatına katılıma, yasal düzenlemelerden toplumsal tutumların pozitif yönde değiştirilmesine kadar geniş bir alan oluşturmaktadır.
Engelliler genellikle eğitim, istihdam, ulaşım ve sağlık gibi alanlarda önemli sorunlarla karşılaşmakta ve toplum içinde yer almakta zorlanmaktadır. Buna karşın insanların genellikle engelliler hakkında yanlış bilgilere ve olumsuz duygulara sahip oldukları, dolayısıyla da olumsuz tutum ve davranışlarda bulundukları görülmektedir. Bunun yanında engellilere yönelik önyargılar ve ayırımcılık toplumda sık olarak görülebilmektedir. Bu nedenle olumsuz tutumların, önlenmesine yönelik tedbirlerin alınması, tutum değiştirme programlarının oluşturulması çok önemlidir. Diğer bireyler genel olarak engellilik ve engelliler hakkında bilimsel olarak doğru bilgilere sahip olmadıkları gibi, engellilere yönelik tutumlarının olumsuz ve zarar verici olduğunun bazen farkında olmamaktadırlar. Toplum tüm bireyleri, engellilere ilişkin tutumlarını, gereken düzenlemeleri yapmalıdır. Toplumsal bütünleşmenin önünde bir engel oluşturan olumsuz tutumları ortadan kaldırmak engellilerin toplumla bütünleşmelerini sağlamak, toplumsal duyarlılığı arttırmak, uygun stratejiler, program ve politikalar geliştirilmek için engelliler ve engelli yakınlarının sorunlarını belirlemek önemlidir. Bu çalışmada genel amaç engelli bireylerin sosyal yaşamlarının ilimizde ne düzeyde olduğu ve sosyal yaşamlarında karşılaştıkları güçlüklerin tespit edilmesidir. Bu yapılırken hem engelli bireyin kendisinin hem de engelli bireye refakat eden/bakımını üstlenen kişilerin karşılaştığı güçlükler ortaya konularak çözüm aranması ve gerekli düzenlemelerin yapılmasıdır. Bu tip çalışmaların sonuçlarının engelliler ile ilgili çalışmaların desenlenmesi sürecinde dikkate alınması hem sürecin daha etkili olmasında hem de engellilerin sosyal hayata katılımının arttırılmasında oldukça yardımcı olacaktır.
(Devam Edecek)
Esenlikler Dilerim.
