Davranışın Gözlenmesi ve Kayıt Edilmesi:
Can'ın davranışa yönelik tutulmuş ABC kaydı şu şekilde oluşturulmuştur :
Davranış öncesi (A) Davranış (B) Davranış Sonrası (C)
Can'ın anne babası akşam Can masada Anne ve babası Can'a Yemeği'nde kendi aralarında zıplamaya başlar. “Gürültü yapma” der. konuşur.
Bu kayıt, Can'ın davranışını meydana geldiği ortamda izlemenin nasıl önemli olduğunu açıkça gösterir. Bir davranış problemi sadece tek başına çocuğun problemi olarak görülmemelidir, bu daha çok çocuk ve çevresi arasındaki bir alışveriştir. Böyle bir ortamda gözlenen “problem davranışlar”, çocuğun çevresinden istediklerini elde ettiğini göstermektedir. Anne baba ve evdeki diğer kişilerin çocuğunuzun çevresinin en önemli parçası olduğunu unutmamak gerekir. Can bu durumda neyi öğrendi? Akşam yemeğinde, masada zıplamaya başlamasının ilgi çekmek için iyi bir yol olduğunu keşfetti! Ayrıca, bu temel kuralların her defasında tekrarlanması, Can'ın “davranış problemi”ni daha iyi öğrenmesine neden oldu.Bir sonraki sefer Can'ın yemek vakti ilgi beklemesi, zıpladıktan sonra ilgi gördüğü içinbu metodu kullanması ihtimali çok daha fazladır. Can'ın davranış problemi dışarı dönerve hiçbir şekilde onunla ilgili bir problem değildir. Ilgi toplamak için bir çözümdür. Davranışların sonunda hoşa giden, güzel sonuçlar ortaya çıkıyorsa, büyük ihtimalle o davranışlar tekrarlayacaktır. Davranışın ortaya çıkmasına etki eden durumları, çocuğun bakış açısından görmeyi unutmamak gerekir. Kovalama, azarlama gibi tepkiler davranış sonrası hoş tutumlar gibi görünmeyebilir. Ancak; bir çocuk için, bu gibi ilgiyi kendine yönlendiren tüm tutumlar bir şekilde “hoş” algılanabilir. Ileride; davranışlar daha çok veya daha az sıklıkta meydana gelmeye devam etse de etmese de, davranış sonrası sergilenen tutumların ödüllendirme olduğunu görebilirsiniz.
Davranışın Ortaya Çıktığı Durumu Belirginleştirmek
Bir davranış bazı durumlarda uygunken bazı durumlarda uygun olmayabilir. Amaç çocukların bu durumlar arasında ayrım yapmasına yardımcı olmaktır. Koşma, ayağa kalkma, izinsiz konuşma ve bağırma bazı durumlarda beklenen, bazı durumlarda ise istenmeyen davranışlardır. Bu davranışların hepsi oyun alanında uygun olabilir.
Davranış Değişikliğini Planlama
Hedef davranışı değiştirmede kullanılacak olan tekniğini uygulamadan önce, çocuğun hedef davranışı gerçekleştirme düzeyi, yukarıda belirtilen kayıt teknikleri kullanılarak belirlenir. Bir başka deyişle, çocuğun hedef davranışındaki performans düzeyi belirlenir. Daha sonra davranış değiştirme tekniği belirlenip, hedeflenen amaca ulaşmak için bu teknik uygulamaya konur. Sağaltımı planlayabilmek için sağaltım için gerekli koşulların olup olmadığına bakılır. Gerekli koşullar yoksa, koşulların olması sağlanır. Sağaltımı başlatmak için gerekli koşullar, program tahmin edilebilirliği ve pekiştirmedir. Problem davranışın azaltılması için sağaltımı desenlemeden önce, bu iki etmeninin varlığından emin olunmalıdır. Uygun program, bireyin performans ve ilerlemelerine göre düzenlenmiş programdır. Uygun programla, pek çok problem davranışın oluşumu engellenmektedir. Tahmin edilebilirlik, bireyin uygun ve uygun olmayan davranışlarının sonuçlarındaki kararlılıktır. Davranışlarının sonuçları kararlılık göstermiyorsa, kararlılık sağlanacak şekilde davranışının sonuçları düzenlenir.
Pekiştirme, her bir birey için düzenli ve dikkatli bir şekilde belirlenmelidir. Pekiştireç olarak bilinenlerin, pekiştireç işlevini gösterip göstermediği arada değerlendirilmelidir.Pekiştireçler uygun şekilde yani anında, zengin tarifeyle verilmeli ve belirlenmiş davranışı izlemelidir.
Sağaltım Planını Uygulama
Sağaltım planını uygulama; sağaltımın planladığı gibi uygulanması ve planladığı gibi uygulanıp uygulanmadığının ölçümlenmesini gerektirir. Ölçümlemeyle doğru olmayan uygulamaların düzeltilmesi amaçlanmaktadır.
(Devam Edecek)
Esenlikler Dilerim.