Türkiye'de emeklilik sistemi köklü bir değişimle karşı karşıya. 12. Kalkınma Planı kapsamında emekli maaşı sistemine ve emeklilik kriterlerine dair önemli yenilikler gündeme geliyor.
Özellikle 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2000 sonrası SSK ve Bağ-Kur'lular için aylık bağlama oranları (ABO) yeniden şekillendirilecek. Bu değişiklik, daha fazla prim ödeyenlerin daha yüksek emekli maaşı almasını sağlayacak.
AYLIK BAĞLAMA ORANLARI DEĞİŞİYOR
Kalkınma Planı çerçevesinde emeklilerin maaşlarıyla ilgili değişiklikler öngörülüyor. Şu anda uygulanan sistemde üçlü bir aylık hesaplama yöntemi kullanılıyor. 2000 öncesi dönem için ayrı hesaplama yapılırken aylık bağlama oranı yüksek tutuluyor.
2000-2008 arasındaki dönem için daha düşük aylık bağlama oranı ve farklı katsayılar devreye giriyor. 2008 sonrası için ise yine daha düşük aylık bağlama oranı kullanılırken enflasyon ve büyüme de hesaba katılıyor.
Plana göre emeklilik aylık bağlama sistemi yeniden düzenlenecek. Burada öncelik kişilerin daha çok prim ödeyerek daha çok maaş almalarında olacak. Yani gün sayısı arttıkça aylık da artmış olacak. Böylece istihdamda kalma süreleri artıyor olacak. Şimdiki sistemde daha çok gün değil daha çok kazanç emekli aylıklarını artırıcı etki yapıyor.
YENİ DÖNEM
Sabah’tan Faruk Erdem’in haberine göre, yapılacak bir başka reform ile birlikte emekli olma kriterleri de yeniden belirlenirken burada yaşam süreleri de dikkate alınacak. Adaletli ve aktif pasif dengesini gözeten bir emeklilik sistemi ve aylık bağlama yöntemi ortaya çıkmış olacak.
Sosyal Güvenlik Kurumu çatısı altında toplanan Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve SSK kurumları arasında norm birliği sağlanacak. Bu noktada Bağ-Kur prim şartının 9 bin günden 7200 güne indirilerek SSK ile eşitlenmesi ilk adım olarak gündeme gelmiş olacak.
Özellikle EYT sonrasında sigortalı olanlar yani 8 Eylül 1999 sonrasında çalışma hayatına katılanlar bu yeni reform sürecine dahil edilecek ve emekli olma sistemi değişmiş olacak.
ÖZEL SİGORTA PROGRAMI
Yine sosyal güvenlik sisteminin güçlendirilmesi sağlanarak hem çalışanların hem de emeklilerin refahı önceliklendirilecek. Kayıtsız çalışma yerine kayıtlı çalışma özendirilerek teşvik edilecek. Sosyal güvenlik sistemine giriş kolaylaşacak.
Bu amaçla farklı meslek ve gelir gruplarına yönelik yeni uygulamalar geliştirilecek, kolay işverenlik uygulaması yaygınlaştırılacak. Düşük gelirli esnaf, sanatkar, çiftçiler ve mevsimlik çalışanlar gibi gruplara özel sosyal sigorta programları oluşturulacak.
ÇİFTE EMEKLİ MAAŞI
Emeklilik sistemindeki bir diğer reform ise tamamlayıcı emeklilik ile gelecek. Orta Vadeli Programda yer alan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TSS) ile çalışanlar SGK dışında bir emekli maaşına daha kavuşacak.
Böylece çalışırken elde edilen refah düzeyinin emekli olunca düşmesi önlenecek. Çalışanların tamamlayıcı emeklilik sistemine girmesiyle üçlü bir destek de uygulanacak. Burada çalışandan kesilen primin dışında zişveren katkısı da sağlanırken devlet desteği de gelecek.
Şu anda uygulanan Otomatik Katılımlı BES sisteminde devlet desteği yüzde 30 olarak uygulanıyor. Burada tasarruflar da çeşitli fonlarda değerlenecek. Ayrıca belirli mazeretler ile kısmi para çekme imkanı da getirilecek.
