6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli yaşanan depremlerin yıldönümünde açıklama yapan Şehir Plancıları Odası (ŞPO) Antalya Şubesi, deprem sonrası uygulamalarda usulsüzlük yapan tüm paydaşlar müteahhitler, denetim firmaları, plan müellifleri, idarecilerin adil yargılanmalarını istendi.
MİLYONLARCA İNSAN EVSİZ KALDI
6 Şubat 2023 sabahı, saat 04.17’de yaşanan büyük felaketin ikinci yıldönümünde Şehir Plancıları Odası Antalya Şube Başkanı Funda Yörük önemli açıklamalarda bulundu. “Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler sonucunda on bir kentimiz enkaza dönüştü. Resmi rakamlara göre 50 bini aşkın vatandaşımız hayatını kaybetti, yüz binlercesi yaralandı ve milyonlarca insan evsiz kaldı. Ancak bu yalnızca sayılarla ifade edilebilecek bir yıkım değil; kentlerin, mahallelerin, anıların, yaşamların, umutların yok olduğu bir felaketti” diyen Yörük, “Bugün, bu büyük kaybın yıldönümünde bir kez daha hatırlatılmalıdır ki, bu yalnızca bir doğal afet değil; yıllardır süregelen yanlış kentleşme politikalarının, plansız büyümenin, denetimsiz yapılaşmanın ve bilime kulak tıkanmasının bir sonucudur” diye konuştu.
BİZ DEPREM ÜLKESİ OLDUĞUMUZU UNUTMADIK, PEKİ YA UNUTANLAR?
“Türkiye, tarih boyunca birçok yıkıcı depreme maruz kalmış bir ülkedir. 1939 Erzincan, 1999 Marmara, 2011 Van ve daha niceleri” şeklinde sözlerini sürdüren Yörük, “Ancak 6 Şubat depremleri, aynı hataların defalarca tekrar edildiğini bize acı bir şekilde göstermiştir. Deprem gerçeği bilinmesine rağmen kentler bilimsel veriler ışığında planlanmamış, yapı stokları denetlenmemiş ve riskli bölgelerde dahi çarpık kentleşmeye göz yumulmuştur. Yıllardır şehir plancıları, mimarlar, mühendisler, bilim insanları, akademisyenler ve meslek odaları tarafından olası büyük depremlere karşı alınması gereken önlemler sıralanmış; planlı kentleşme, yapı güvenliği, zemin etütleri ve kentsel dönüşümde bilimsel kriterlerin önemi defalarca dile getirilmiştir. Ancak bu uyarılar göz ardı edilmiş ve rant uğruna bilim yok sayılmıştır. Sonuç olarak 6 Şubat sabahı, ülkemize en ağır bedeli ödetmiştir” dedi.
ADİL YARGILAMAYA DİKKAT ÇEKTİ
Yörük, “Depremzedelerin mülkiyet haklarının savunulması ve imar barışı uygulamaları çıkar odaklı değil toplum yararına uygun şekilde yeniden ele alınmalıdır. Rezerv alan, riskli yapı tespiti ve diğer planlama kararları, bağımsız ve güncel bilimsel veriler ışığında ele alınmalıdır. Tüm plan, proje ve yapı süreçleri denetim, kontrol ve onay mekanizmaları güçlendirilmeli ve izlenebilirliği sağlanmalıdır. Deprem sonrası uygulamalarda usulsüzlük yapan tüm paydaşlar (müteahhitler, denetim firmaları, plan müellifleri, idareciler vb.) adil yargılanmalıdır. Son 20 yılda uygulanan imar afları ve rant odaklı kentsel dönüşüm politikaları, şeffaflık, adil yargılama ve bilimsel temellere dayalı olarak yeniden gözden geçirilmelidir” ifadelerini kullandı.
PLANLAMA HAYAT KURTARIR
“Şehir Plancıları Odası Antalya Şubesi olarak tekrar uyarıyoruz: Planlama hayat kurtarır! Bu büyük felaketten artık ders alınması gerekmektedir. Kentlerimizin yalnızca konut yığını olarak değil, insan odaklı, dirençli, güvenli ve yaşanabilir olarak planlanması zorunludur” şeklinde sözlerini sürdüren Yörük, “Deprem kuşağında yer alan ülkemizde, kentsel dönüşüm ve yeniden inşa çalışmalarında kısa vadeli çözümler yerine uzun vadeli, bütüncül ve yerel dinamiklere uygun planlar yapılmalıdır. Kamusal alanlar, sosyal donatılar ve altyapı eksiksiz ele alınmalıdır. Tüm yerleşim ve yapılaşma projeleri, detaylı jeolojik, jeoteknik ve mikro bölgeleme etütlerine dayandırılmalıdır. Bu veriler, risklerin minimize edilmesi ve sürdürülebilir yapılaşmanın sağlanması için kritik önemdedir. Kent inşası süreçlerinde, ekonomik ve siyasi çıkarların ötesinde, kamu yararı ve toplumsal refah temel ilke olarak belirlenmelidir. Kentlerin kamusal alanları, sosyal yaşam, kültürel miras ve doğal alanlar korunup geliştirilmeli, adil, çevreye duyarlı ve insan odaklı bir yapılaşma modeli benimsenmelidir. Tüm planlama ve uygulama süreçlerinde kullanılan veriler, analizler ve alınan kararlar kamuoyuna açık bir şekilde paylaşılmalıdır. Planlama süreçlerine yerel halkın, sivil toplum kuruluşlarının ve bağımsız uzmanların aktif katılımı sağlanmalıdır. Karar alma mekanizmaları, demokratik ve katılımcı bir şekilde yeniden yapılandırılmalıdır” şeklinde konuştu.
AFETLERE KARŞI HAZIRLIKLI OLMALIYIZ
“Tüm kentlerimizde olası afet risklerine karşı hazırlıklı hale gelinmesi ve bir daha böylesi felaketlerin tekrarlanmaması adına afet riskleriyle mücadele politikalarını içeren geniş kapsamlı ve bütünleşik stratejiler hayata geçirilmelidir. Kentlerin güvenli hale getirilmesi için planlamanın önemi artık daha fazla görmezden gelinemez” diyen Yörük, “Planlama süreçleri, yalnızca kağıt üzerindeki teknik raporlar olarak kalmamalı; yaşamları doğrudan etkileyen, geleceği güvence altına alan ve bilimin rehberliğinde şekillenen süreçler olmalıdır. Şehir Plancıları Odası Antalya Şubesi olarak bu süreçte üzerimize düşen sorumluluğun farkındayız ve kentlerimizi geleceğe hazırlamak için planlama ilkelerinden taviz vermeyeceğiz. Bu bağlamda, Antalya için de henüz geç değil; kent bütününde kapsamlı analiz ve tespitler hızla tamamlanmalı ve kentsel dönüşüm strateji belgesi vakit kaybetmeden hazırlanmalıdır. Aksi halde, gelecekte karşılaşabileceğimiz risklere karşı kentimizi dirençli hale getirme şansını kaybedebiliriz. Kaybettiğimiz on binlerce vatandaşımız için, hayatta kalan ama evini, kentini, anılarını yitiren milyonlar için, gelecekte aynı anıları yaşamamak için, meslek onurumuz ve vicdanımız için mücadelemizi sürdüreceğiz” şeklinde konuştu.
