Antalya 3. İdare Mahkemesi, Phaselis Antik Kenti I. Derece Arkeolojik Sit Alanı'nda yer alan Alacasu (Cennet) ve Bostanlık koyuna yönelik hazırlanan Phaselis Antik Kenti Ören Yeri ve Bütünleyici Kıyı Alanı Çevre Düzenlemesine ait yapımı planlanan uygulamalara ilişkin vaziyet planı ve projelerin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceği gerekçesiyle 29/12/2023 tarihinde oybirliğiyle yürütmeyi durdurma kararı verdi. TMMOB Mimarlar Odası Antalya Şubesi tarafından yapılan açıklamada mahkemenin bu kararı hatırlatılarak Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun Phaselis projesiyle ilgili yapım ihalesi kararının iptal edilmesi istendi.
KORUMA KURULU KARARLARI
Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu 13/10/2022 tarihinde Phaselis Antik Kenti Ören Yeri ve Bütünleyici Kıyı Alanı Çevre Düzenlemesine ait yapımı planlanan uygulamalara ilişkin vaziyet planı ve projelerin uygun bulunmasına; 26/10/2022 tarihinde uygun bulunan Avan projelere yönelik yapıların konumları ve yol kaplama malzemelerine ilişkin değişiklikleri içeren proje değişikliğinin ve yapılara ilişkin muayene çukuru ile sondaj kuyusunun açılmasının uygun bulunmasına; 15/11/2022 tarihinde uygun bulunan uygulama projelerine yönelik bazı yapılarda boyut değişiklikleri ile uygulama detayları ve alanda yapılacak alt yapı uygulamalarına yönelik uygulamaları içeren proje değişikliğinin uygun bulunmasına dair kararlar aldı. Koruma Kurulu ek olarak 15/11/2022 tarihli kararıyla uygun bulunan avan proje ve uygulama projelerine yönelik alanda yapılacak ünite sayılarının azaltılarak yapı alanlarının küçültülmesi, yapıların temel uygulama metodunun değiştirilmesi ve alanda yapılacak alt yapı uygulamalarında makine ile kazı yapılması uygulamasının iptal edilmesini içeren proje değişikliğinin uygun bulunmasına dair 30/03/2023 tarihinde bir karara daha imza attı.
YARGIYA TAŞINDI
Mimarlar Odası Antalya Şubesi, 15 vatandaşla birlikte Koruma Kurulu’nin bu kararına bağlı olarak yapılan ihale işleminin iptali için dava açtı. Dava gerekçesinde projenin 1. Derece arkeolojik sit alanı olan Phaselis Antik Kenti' ne, Milli Parkın kaynaklarına, caretta carettaların yuvalama alanlarına zarar vereceği, Antalya’nın en önemli arkeolojik alanlarından olan Phaselis Antik Kenti Ören Yerine ilişkin olarak "Bütünleyici Kıyı Alanı" gibi bir isim vererek 658 sayılı İlke kararına uydurulmaya çalışılan bu işlemde, çevresel duyarlılık, kamu yararı, ileride topluma aktarılacak ekolojik yarar ve tarihi değerlerin korunması amacının bulunmadığı, 1. Derece Arkeolojik Sit alanında yapılabilecek uygulamaların çok sınırlı olduğu, ihale ile alana beton döküleceği, oyun parkı, cankurtaran alanı restoran ve büfe alanlarının kurulacağı, Bakanlığın iki ayrı koyda uygulamaya başladığı bu proje kapsamında günübirlik tesislerin, restoran, kafeterya, otopark, karşılama merkezi, cankurtaran ünitesi, duş ve tuvaletlerden oluşan çok sayıda yapının inşa edileceği, bin metreküpten fazla beton malzemenin de kullanılacağı projenin inşası için PVC, demir ve alüminyum gibi malzemelerin yanı sıra yoğun olarak ahşap kullanılacağı, 2863 sayılı Kanun ve 658 sayılı ilke kararının açıkça ihlal edildiği, 1.derece arkeolojik sit sınırları içinde günübirlik alan oluşturulamayacağı, kalıcı yapı yapılamayacağı, dava konusu alanın aynı zamanda milli park alanı olduğu, yapılan projede ve ihalede Kıyı Kanununa da muhalefet edildiği, kıyılara doğal dokuyu bozucu uygulamaların yapılamayacağı, açıkça hukuka aykırılık olduğu belirtilerek, projenin iptali ve yürütmesinin durdurulması istendi.
YÜRÜTMEYİ DURDURMA KARARI ÇIKTI
Davaya bakan Antalya 3. İdare Mahkemesi projeyle ilgili yürütmenin durdurulmasına karar verdi. Antalya 3. İdare Mahkemesi’nin re’sen alınan Bilirkişi Raporu doğrultusunda verilen gerekçeli kararında, “……………..uyuşmazlığa konu Antalya Kültür varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 13/10/2022 tarihli 14634 sayılı, 26/10/2022 tarihli 14708 sayılı ve 15/11/2022 tarihli 14780 sayılı karar ile uygun bulunan Phaselis Antik Kenti I. Derece Arkeolojik Sit Alanı'nda yer alan Alacasu (Cennet) ve Bostanlık koyuna yönelik hazırlanan Phaselis Antik Kenti Ören Yeri ve Bütünleyici Kıyı Alanı Çevre Düzenlemesine ait yapımı planlanan uygulamalara ilişkin vaziyet planı ve projelerin mevzuat hükümlerine, ilke kararlarına, kamu yararına ve hukuka uygun olmadığı sonucuna varılmaktadır. Öte yandan; dava konusu kararın arkeolojik sit alanına yönelik uygulama projesine ilişkin olması hususu dikkate alındığında, yürütülmesinin devamı halinde telafisi güç zararların ortaya çıkabileceği de açıktır. Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemlerin; uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden, 2577 sayılı Kanun'un 27.maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına, ……..” 29/12/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verilmiştir” denildi.
TAHRİBATA NEDEN OLACAK
Antalya 3. İdare Mahkemesi’nin yürütmeyi durdurma kararı, karara gerekçe teşkil eden bilirkişi raporları konusunda bu bilgilerin aktarıldığı Mimarlar Odası açıklamasında
“Halkımız adına beklentimiz, dava konusu projelerin yer aldığı koyların, barındırdığı ulusal ve uluslararası ölçekte değere sahip biyoçeşitlilik, endemik türler, bozulmamış habitatlara sahip olması, özgünlük, güzellik ve enderlik özellikleri nedeniyle ‘Doğal Sit’ özelliklerini sahip olan ve aynı zamanda milli park olan alanların, dava konusu projelerin uygulanması halinde, biyoçeşitliliğe ve doğaya olumsuz etkilerinin olacağı ve tahribata neden olacağı açık olan Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun projeyi onaylanan kararı ile yapım ihalesi kararının iptaline karar verilmesidir” denildi.
