Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek, 18 Kasım’da yapılan Meclis oturumunda kabul edilen 2025 yılı bütçesini açıkladı. Sosyal medyadan bir paylaşım yaparak bütçeyi duyuran Başkan Böcek, Büyükşehir Belediyesi bütçesinin 39 milyar TL olduğunu, ASAT’ın 27 milyarlık bütçesine 19 ilçe belediyesinin bütçeleri de eklendiğinde toplam 103 milyar 800 milyon TL’lik bütçe ile vatandaşlara hizmet edeceklerini açıkladı.
BÜYÜKŞEHİR’İN BÜTÇESİ İÇİŞLERİ BAKANLIĞINDAN BÜYÜK
Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin 2024 bütçesi 16 milyar olarak açıklanmıştı. Büyükşehir’in 2025 yılı için açıklanan 103.8 milyarlık toplam bütçe, birçok bakanlığın bütçesini geride bıraktı. İçişleri Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçesi 96 milyar, Dışişleri Bakanlığı’nın 39 milyar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 53 milyar, Ticaret Bakanlığı’nın ise 56 milyar olarak açıklanmıştı. Ayrılan astronomik bütçeler nedeniyle her yıl eleştirilere konu olan Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 2025 bütçesi 130.1 milyar olarak açıklandı.
EKAP ARŞİVİNDEN BÜYÜKŞEHİR’İN YAPTIĞI İHALELERİ İNCELEDİK
Erişime açık olan Elektronik Kamu İhale Platformu (EKAP) üzerinden yaptığımız araştırmada, “İki dönem üst üste büyükşehir belediyesini kazanan ilk başkan” olduğunu her fırsatta vurgulayan CHP’li Muhittin Böcek’in iş başına geldiği 31 Mart 2019 tarihi ile 2025 yılı bütçesinin görüşüldüğü hafta olan 16 Kasım 2024 tarihine kadar geçen 6 yıllık süre içinde 1023 ihale yapılmış. Bu rakamlara belediyenin en büyük bütçeli kuruluşu olan ASAT’ın yaptığı ihaleler dahil değil.
BÖCEK DÖNEMLERİNDE TOPLAM 20.6 MİLYARLIK 1023 İHALE YAPILDI
Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin bu süre içinde 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında ‘İstisna’ ve ‘Kapsam Dışı’ olarak yaptığı 1023 ihalenin toplam tutarı 20 milyar 672 milyon 917 bin 201 TL olarak ortaya çıkıyor. Bu süre içinde 254 ihale ile yerel seçimlere hazırlıkların da yapıldığı 2023 yılı en fazla ihale yapılan dönem olarak öne çıkıyor. 2019’un son üç çeyreğinde 64 ihaleye 191.4 milyon, 2020’de 123 ihaleye 558.2 milyon, 2021’de 195 ihaleye 569.7 milyon, 2022’de 244 ihaleye 1,3 milyar, 2023’de 254 ihaleye 4.4 milyar, 2024’te ise 143 ihaleye 13.8 milyarlık bütçe ayrıldığı görülüyor.
2024’TE VERİLEN İHALE BEDELLERİNİN YÜZDE 90’I MAKYOL’A
Siyasete ANAP’ta başlayan CHP’li Muhittin Böcek yönetimindeki Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin 2024 yılında yaptığı ihalelerin toplam tutarının yüzde 90’lık kısmı tek bir firmaya verildiği ortaya çıktı. CHP kurmaylarının her fırsatta eleştirdiği beşli çeteye mensup olan MAKYOL ile Özkar ortaklığına verilen Antalya 4. Etap Raylı Sistem ihalesiyle ilgili 21 Ağustos 2024 tarihinde yapılan sözleşmeye göre yapım işi karşılığında 12 milyar 435 milyon 863 bin 372 TL ödeme yapılacak.
BEŞLİ ÇETE ÜYESİ MAKYOL’A 12.4 MİLYARLIK İHALE VERİLDİ
MAKYOL-Özkar ortaklığına verilen 12.4 milyarlık ihale tutarı, Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin (ilçeler hariç) 16 milyarlık 2024 yılı bütçesinin de yaklaşık yüzde 70’ini oluşturuyor. "Beşli Çete" üyesi Makyol’a verilen ihale tutarı, kurumun son 6 yıl içinde verdiği ihalelerde ödediği toplam tutarın da yüzde 15’ini oluşturuyor. CHP Genel Başkanı Özgür Özel iktidara yönelik eleştirilerini sık sık beşli çete üzerinden dile getirirken, CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır ise "Beşli Çete"nin kitabını yazmıştı. "Beşli Çete"ye verilen kamu ihalelerini ele alan Başarır, kitaplarını 24 Kasım 2023’te Antalya Kitap Fuarı’nda Başkan Muhittin Böcek’e ve okurlara imzalamıştı.
ASLAN PAYINI ALAN İHALELERDE DEĞİŞMEYEN ADRESLER
EKAP arşivinde yer alan ihale sözleşmelerine göre Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin son 6 yılda yaptığı ihalelerde aslan payının akaryakıt ve otomotiv şirketlerine gittiği görülüyor. Büyükşehir Belediyesinin 2023 yılında yaptığı iki ayrı otobüs alımı ihalesinde FSM şirketine ödediği toplam tutar 378 milyon. Büyükşehir Belediyesi yetkilileri iklim değişikliği ile mücadelede nötr karbon hedefi koyduklarını açıklarken kurumun akaryakıt ihaleleri için harcadığı para konulan hedefle çelişiyor. Kurumun 6 yıl içinde yaptığı akaryakıt alımı ihalelerini 6 kez kazanan Hesapçıoğlu Otomotiv şirketine 587.1 milyon ödenmiş. 2019 ve 2020 yıllarında iki akaryakıt ihalesini Hesapçıoğlu şirketi ile birlikte kazanan Erdem Antalya Petrol şirketine de 25.7 milyon ödeme yapılmış.
AKARYAKIT VE ARAÇ KİRALAMAYA HER YIL SERVET AKTARILIYOR
Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı akaryakıt ihalesini son 6 yılda 8 kez kazanan Aydoğanlar Otomotiv şirketine 543.5 milyon ödenmiş. Yine aynı dönemde 8 kez araç kiralama ihalesi verilen Şekerler Global şirketine ödenen tutar ise 489.4 milyon TL. Aynı dönemde toplam 8 araç kiralama hizmet alımı ihalesini kazanan bir başka firma ise Galaksi Filo. Bu firmaya ödenen toplam tutar 216.7 milyon TL. Mevlana Petrol Ürünleri şirketinin 2021 yılında kazandığı akaryakıt ihalesinde yapılan ödeme ise 22.5 milyon. 2023 yılında yaptığı 2024 yılında Cerenler Petrol şirketine ödenen tutarın 303 milyon olduğu Antalya Büyükşehir Belediyesi’nde 2025 yılı için kullanılacak akaryakıt ihalesinin Aralık ayında yapılması bekleniyor. Her yıl katlanarak artan kurumun akaryakıt giderlerinin 2025 yılında ne kadar olacağı ihale sonucu ortaya çıkacak.
BELEDİYENİN KULLANDIĞI 1682 ARACIN 899’U KİRALIK
Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin geçtiğimiz hafta Meclise sunulan 2025 Yılı Performans Programı’nda yer alan bilgilere göre kurumdaki toplam 1682 adet aracın 899’unun kiralık olduğu belirtiliyor. Belediye bünyesinde kullanılan kiralık araçların 379’u pick-up türü arazi aracı, 149’u binek otomobil, 43’ü minibüs, 43’ü panelvan, 55 adedi kamyon, 28 tane adedi cenaze aracı, 16’sı ise arazi binek aracından oluşuyor. Belediye hizmetlerinde kullanılan araçların yarısından fazlasının kiralık olduğu ortaya çıkarken, Sayıştay’ın denetim raporlarında bazı daire başkanları ve genel sekreter yardımcılarının mevzuata aykırı şekilde makam aracı kullandığı uyarısı yapılmıştı. Kurum bünyesinde görev yapan bürokratlara tahsis edilen bazı araçların özel işlerde de kullanılması kamu kaynaklarının suiistimal edildiği eleştirilerini de beraberinde getiriyor.
BATMAN’DA KURULUP ANTALYA’YA TAŞINAN ŞİRKETE İHALE YAĞMIŞ
Büyükşehir Belediyesi Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı’nın 2020-2021-2022 yıllarını kapsayan 36 ayık araç kiralama hizmeti alımı ihalesi ile 2024 yılı 12 aylık araç kiralama ihalesi Olimpos Temizlik Yemekçilik Kurumsal şirketine verilmiş. Olimpos Temizlik Yemekçilik şirketinin Aralık 2014’te Batman’da kurulduğu, Ocak 2022’de ise Antalya’ya nakledildiğini görülüyor. Şirketin kurulduğu dönemde tescil kaydına eklenen iş bitirme belgeleri arasında 2012 yılında Kepez Belediyesi ile Antalya İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’nden, 2012’de Antalya Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü ile Akdeniz Üniversitesi’nden, yine Aralık 2012’de Antalya Büyükşehir Belediyesi Sağlık İşleri Daire Başkanlığı’ndan, aynı yıl Antalya Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığından ihaleler aldığı görülüyor.
CHP’Lİ BELEDİYEDEN AKP’Lİ MECLİS ÜYESİNE 107 MİLYONLUK İHALE
CHP’li Antalya Büyükşehir Belediyesi’nden Olimpos Temizlik Yemekçilik şirketinin Yönetim Kurulu Başkanı Muhammet Emin İlhan’ın Kepez Belediyesi’nde AKP’den Belediye Meclisi Üyesi olarak görev yapıyor. 2004 yılında AKP’den Kepez belediye başkan adayı, 2018’de ise yine AKP’den Antalya milletvekili aday adayı olan İlhan’ın şirketi Antalya Büyükşehir Belediyesi’nden 2023 yılında iki ihale karşılığı 78 milyon, 2022’de ise 1 ihale karşılığında 28.9 milyon TL ödeme almış.
‘NE LAZIMSA VERELİM’ DEDİRTECEK ÜRÜN ÇEŞİTLİLİĞİNE 24 İHALE
EKAP kayıtlarında belediyeden sık ihale alan isimlerden biri de Başar Koçar. Ürün çeşitliliğine bakıldığında adeta “ne lazımsa verelim” denilebilecek bir yelpazeye sahip olan Koçar, son 6 yılda kurumdan yaklaşık 32 milyon tutarında toplam 24 ihale almış. En çok ihale aldığı yıl ise 2022. Büyükşehir’in Koçar’dan aldığı ürünler arasında çöp konteynerinden fidan üretim malzemesine, hırdavattan mezarlık malzemelerine, zirai zehirlerden otobüs durağı malzemesine, tel örgüden çit malzemesine onlarca farklı kalem yer alıyor.
FESTİVALLERİN BÜTÇESİ ANSET’TEN GEÇİYOR
Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin düzenlediği festivallerin ihaleleri, kurumun iştiraki olan şirketlerden ANSET’e veriliyor. ANSET ise alt yüklenicilere iş veriyor. Büyükşehir’den en çok organizasyon ve yayın işi alan firmalar arasında Eski Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’na yakınlığı ile bilenen Okan Kaya’nın sahibi olduğu yayıncılık ve fuarcılık şirketi Aktüel’in adı öne çıkıyor. Son 6 yılda ANSET’e verilen 7 ihalenin toplam tutarı 275.7 milyon TL. İştirakçi Şirketlerinden ANTEPE’nin aynı dönemde kazandığı 25 ihalenin toplam tutarı ise 423.1 milyon TL.
SUR YAPININ İNŞA ETTİĞİ PROJEDE İHALE AKP’Lİ SİYASİNİN ŞİRKETİNE
Avrupa Birliği 2020 MAtchUP Projesi Kapsamında Antalya Büyükşehir Belediyesi ve Kepez Santral Mahallesi Kentsel Dönüşüm Uygulaması İçerisinde Sur Yapı’nın inşa ettiği 534 Adet Konutun Akıllandırılması, Enerjinin İzlenmesi, Yönetilmesi ve Otomasyonu Projesi ile Karaalioğlu, Düden, Yavuz Özcan, Akdeniz Kent Parkları ile Işıklar Caddesi, Cumhuriyet Meydanı Aydınlatma Sistemi Yenilenmesi ve Yapımı İşi ihalelerinin yüklenicisi olan Arkela Yapı Mimarlık Mühendislik Elektrik A.Ş’ne 2021 yılında verilen ihaleler kapsamında toplam 21.3 milyon TL ödenmiş. Elazığ merkezli Arkela ve Urul şirketleri aynı ortaklara sahip. Urul Altyapı Elektrik şirketinin ortaklarından Ebubekir Akgül, AKP’den Elazığ Belediyesi Meclis Üyeliği yapmıştı. Ortağı ve Arkela şirketinin sahibi Selçuk Urul ise Elazığ Belediyesi’nde MHP’den Meclis Üyeliği yapmıştı.
AYNI FİRMA BÜYÜKŞEHİRDEN 27 KEZ İHALE ALMIŞ
Antalya Büyükşehir Belediyesi’nden son 6 yılda benzeri kalemlerde aynı firmaların çok sayıda ihale aldığı görülüyor. İstanbul merkezli FMB Hırdavat 27, sahipleri ilintili görünen İpek Hırdavat 12, Başar Koçar 24, ATT Mühendislik 22, Meridyen Tesisat 11, 7K Gıda, İsmet Bilim, Signa Tekma, Turanlar Yapı, Potent Grup ve Bolu TED Ecza Deposu 10’ar ihale alan şirketlerden. Albayrak İnşaat 9, Aydoğanlar, 5A Sağlık Ürünleri, Şekerler, SDS ve Galaksi Taşımacılık 8’er ihale alan şirketler arasında.
‘103.8 MİLYARLIK 2025 BÜTÇESİNİN AKIBETİ NE OLACAK?’
Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek’in 2025 yılı için açıkladığı 103.8 milyarlık bütçe, birçok bakanlığın bütçesinden çok daha büyükken, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 56 milyarlık bütçesinin neredeyse iki katı tutarında. Ancak Böcek yönetiminde geçen 6 yılda kurumun yaptığı ihalelerde ortaya çıkan tablo, kente hizmet için harcanması gereken bu devasa kaynağın benzer firmalara ve siyasi kimliği olan iş insanlarına aktarıldığı görülüyor. Sayıştay raporlarında sıklıkla vurgulanan usulsüz ihaleler ve mevzuata aykırı işlemlerin her yıl yineleniyor oluşu, 2025 yılı bütçesinin akıbeti ne olacak sorusunu akıllara getiriyor.
