Antalya’nın Aksu ilçesinde, Perge Antik Kenti’nin en büyük taş ocağı üretim merkezlerinden biri olan Karaçallı Tepesi, adeta bir çöplüğe dönüştü. Kültürel miras açısından büyük önem taşıyan ve antik kentin yapı taşlarının çıkarıldığı bölgeye sera atıkları, moloz ve çöplerin dökülmesi, tarihi alanın tahrip edilmesine yol açtı.
EN BÜYÜK TAŞ OCAĞI
Antalya Körfez Gazetesi Muhabiri Ertuğrul Gün'ün haberine göre Aksu ilçesinde yer alan Perge Antik Kenti, Anadolu’daki en düzenli Roma dönemi kentlerinden biri olarak kabul ediliyor. Antik kent, yalnızca mimari yapılarıyla değil, aynı zamanda mermer heykeltıraşlığıyla da tanınıyor. Perge’ye yaklaşık 10 kilometre mesafede bulunan Karaçallı Tepesi, buradaki tarihi yapıların inşasında kullanılan taşların çıkarıldığı en büyük taş ocağı üretim merkezi olarak biliniyor. Bölgenin aynı zamanda bir nekropol (antik mezarlık) alanı olarak da kullanıldığı ifade edildi.
ANTİK TAŞ OCAĞINDA ÇÖPLÜK REZALETİ
1991 yılında Antalya Arkeoloji Müzesi tarafından yapılan kazı çalışmalarıyla keşfedilen ve kurtarma kazıları gerçekleştirildikten sonra doğal ortamına bırakılan Karaçallı Tepesi, günümüzde yasa dışı çöp döküm alanı haline geldi. Yasağa rağmen bölgeye sera atıkları, molozlar ve çeşitli çöplerin bırakılması, tarihi alanın korunmasız kaldığını gözler önüne serdi.
ANTİK ÇAĞA UZANAN TARİH
İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı bölümünden Şebnem Sedef Çokay da Karaçallı Nekropolü isimli doktora tezinde bölgeye dair önemli bilgiler verdi. Çokay tezinde, Karaçallı Tepesi’nin antik çağda Pamphylia olarak anılan bölgede, Perge ve Magydos kentleri arasındaki ovalık alanda ve Perge'nin 10 kilometre güneyinde yer aldığına dikkat çekti.
KISA BİR KURTARMA KAZISI YAPTI
Nekropolün keşfi üzerine araştırma yapan Çokay, “1991 yılında DSİ dozerlerinin tepenin güney kesimine taş almak amacıyla girmesi ardından başlayan olaylarla gerçekleşti. Dozer operatörleri mezarlardan birinin giriş kısmını yıkmış, mezar hediyeleri, köylüler ve dozer operatörleri arasında paylaşıldı. Ancak bu iki grubun anlaşmazlığa düşmesi ve birbirlerini ihbar etmeleri sonucunda olay, Emniyetin Kaçakçılık İstihbarat Şubesi'ne yansımış ve ardından Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izniyle Antalya Arkeoloji Müzesi uzmanlarından Cihan Tibet yönetimindeki bir ekip, alanda, kısa bir kurtarma kazısı yaptı” dedi.
YAŞAM İZLERİNE RASTLANDI
Çokay, “Bu kazılar sonucu, tepenin taş ocağı ve nekropol alanı olarak kullanıldığı saptandı. Pamphylia'nın, prehistorik çağlardan itibaren yerleşim gördüğü arkeolojik ve epigrafik belgelerle bilinmektedir. Prehistorik dönem buluntularını veren Karain ve Beldibi mağaralarında Paleolitik Çağ'dan itibaren yaşam izlerine rastlandı. Buna koşut olarak, Aşağı Kent buluntularının Hellenistik ve Roma dönemlerinde yoğunlaştığı Perge'nin Akropolisi'nde bulunmuş Kalkolitik Çağ'a tarihlenen gömü ve ok uçları da söz konusu dönemdeki yerleşimine son yıllarda eklenen verilerdendir” araştırmasıne yer verdi.
SOMUT ÖNLEM ALINMADI
Kültürel mirasın korunması için mücadele eden gönüllülerden Orhan Deniz Kaplan, bölgedeki tahribatın durdurulması için Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na başvuruda bulundu. Kaplan, 2019, 2021 ve 2024 yıllarında CİMER ve e-posta aracılığıyla Antalya İl Kültür Turizm Müdürlüğü, Antalya Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü, Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü ve Aksu Belediyesi’ne yaptığı başvurulara rağmen herhangi bir somut önlem alınmadığını belirtti.
GELECEĞE MİRAS BIRAKALIM
Kaplan, yaptığı açıklamada, “2019 yılından bu yana bölgede yaptığımız incelemelerde tahribatın giderek arttığını gözlemledik. Çöp yığınlarının yanı sıra kaçak kazılar da bölgenin korunmadığını açıkça gösteriyor. Perge Antik Kenti’nin bir parçası olan Karaçallı Tepesi, geleceğe miras olarak bırakılması gereken bir alan. Ancak şu anda moloz ve sera atıklarına teslim edilmiş durumda. Yetkilileri, bölgenin temizlenerek rehabilite edilmesi ve kesin koruma altına alınması için bir kez daha göreve davet ediyoruz” dedi.
MOLOZ ATIKLARIYLA DOLDU
Kaplan, CİMER’e yaptığı başvuruda, “Karaçallı Tepesi, I. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescillidir. Ancak bölge, yeterli güvenlik önlemi alınmadığı için sürekli kirletilmektedir. 2019 yılında temizlenen alan, tekrar sera ve moloz atıklarıyla dolmuştur. Ayrıca kaçak kazılar yapıldığı tespit edilmiştir. Bu alanın tamamen temizlenmesi ve tel örgüyle çevrilerek korunması gerekmektedir” ifadelerine yer verdi.
