Antalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali’ne gelen domates miktarı, geçen yıla oranla yüzde 30 azaldı. Üretimin düşmesiyle birlikte fiyatlar da fırladı ve geçen yıl çiftçiden 13 TL’ye alınan domatesin kilogramı bu yıl 45 TL’ye kadar çıktı. Fiyatların Kumluca, Finike, Elmalı gibi ilçelerde ise 55 TL’ye kadar yükseldiği öğrenildi. Bu artışların ardından tüketiciler halk pazarlarında domatesi 60 TL’den alabildi. Antalya Toptancı Hal Yaş Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Nevzat Akçan, bir dönüm alanda üretim maliyetinin 150-200 bin TL kadar yükseldiğini söyledi.
MALİYETLER CAN YAKIYOR
Antalya Körfez Gazetesi muhabiri Ertuğrul Gün'ün haberine göre; Antalya Toptancı Hal Yaş Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Nevzat Akçan, bu yükselişin ana sebeplerinden birinin üretim maliyetlerindeki artış olduğunu belirtti. Akçan’a göre, bir dönüm arazi için yapılan üretim maliyetleri geçen yıla göre çok ciddi bir artış gösterdi ve 150-200 bin TL’ye kadar çıktı. Bu maliyetler arasında gübre, ilaçlama, sulama gibi tarımın temel ihtiyaçları bulunduğu ifade edildi. Ayrıca enerji maliyetlerindeki artış ve işçilik ücretlerinin yükselmesi de maliyetlere etki eden diğer unsurlar arasında yer aldı. Geçen yıl 500 TL olan yevmiye ücretlerinin bu yıl 1000-1200 TL arasında değiştiği ifade edildi. Akçan, “Geçen yıl üretici için maliyetler daha düşükken, bu yıl bir dönüm alanda üretim yapmak oldukça maliyetli hale geldi. Bu da üreticiyi zorladı ve dikim miktarını azalttı” dedi.
UCUZ DÖNEM BİTTİ
Fiyatların Aralık gibi az da olsa dengeleneceğini ifade eden Akcan, “Ucuz sebze meyve tüketme dönemi bitti. Bu fiyatlara alışmamız gerekir. Çiftçimiz ayakta duramazsa bu fiyatlar da hayal olur. Türk çiftçisini korumamız, destek vermemiz gerekir. Artan maliyetlerden dolayı çiftçi bu sezon çift dikime değil tek dikime yöneldi. Geçen yıl erken dikenler 13 TL domates sattı, bir şey kazanamadı. O yüzden şuan domates yetişmedi. Aralık ayına doğru hale gelen ürün miktarında önemli bir artış bekliyoruz. Şuanda ürünün az olmasından dolayı ihracatta az. İhracat yapacak ürün yok, tamamen iç piyasada tüketiliyor” sözlerine yer verdi.
ARZ-TALEP DENGESİ BOZULDU
Aksu Üretici Birliği Başkanı Turan Şahin ise maliyetlerin yüksek olmasından dolayı birçok üreticinin bu sezon dikimi tek sezona indirdiğini açıkladı. Şahin’e göre, üreticiler geçen yıl iki sezonda üretim yaparken, bu yıl maliyetlerin yüksek olması nedeniyle bu sayıyı bire düşürdüler. Bu da piyasaya sürülen domates miktarını önemli ölçüde azalttı ve arz-talep dengesini bozdu. Şahin, “Geçen yıl domates çoktu çünkü geç dikim yapıldı ve piyasaya bol miktarda ürün sunuldu. Ancak bu yıl erken dikim tercih edilmedi, bu nedenle piyasada domates yok denecek kadar az. 15-20 gün sonra piyasanın dengeleneceğini düşünüyoruz” diyerek durumun geçici olduğunu belirtti.
ÜRETİCİ DERTLİ
Şanin, “Bu yıl üretim maliyetlerinin yüksek olmasından dolayı zarar eden birçok üretici, gelecek yıl için üretim planlarını yeniden gözden geçirmek zorunda kalacak. Özellikle domates gibi hassas ve hızlı bozulan ürünlerde fiyat dalgalanmaları, üretici için risk oluşturuyor. Ayrıca, küresel iklim değişikliği ve tarımsal girdilerin maliyetinin sürekli artması gibi nedenler de üreticiyi uzun vadede zorluyor” açıklamasında bulundu.
PAZAR ARABALARI BOŞ
Diğer taraftan pazarlarda domatesin kilogramının 60 TL’ye kadar çıkması, özellikle dar gelirli ailelerin bütçesini zorladı. Yükselen fiyatlardan hem pazarcı esnafı hem de tüketiciler şikâyet etti. Pazarcılar ellerindeki ürünleri satamamaktan dem vururken, tüketiciler ise Pazar arabalarını dolduramadı. Bazı vatandaşlar, fiyatların bu seviyede devam etmesi durumunda domates gibi temel gıda maddelerini almakta zorlanacaklarını söyledi.
