Cumhuriyet'in ilk yıllarında inşa edilen ve Antalya'nın sanayileşme tarihinde önemli bir yer tutan Tevfik Işık Santrali ile eski baş makinist lojmanı, zamanın yıpratıcı sonuçlarına direnerek günümüze kadar ulaşan ender yapılardan biri. Ancak bu tarihi miras, artık ışık saçan bir santral değil, kaderine terk edilmiş bir harabe. Sprey boyalarla kaplanan duvarları, çöken bölümleri ve atıl durumdaki çevresiyle unutulmuşluğun izlerini taşıyor. Bir zamanlar Antalya'yı aydınlatan bu santral, şimdi karanlığa gömülmüş halde.
TOZLU RAFLARDA BEKLEYEN 8 YILLIK PROTOKOL
2017 yılında Antalya Valisi Münir Karaloğlu ile Muratpaşa Belediyesi Başkanı Ümit Uysal, Kaleiçi surlarının ve Antalya’nın ilk elektrik santrali Tevfik Işık Santrali’nin restorasyonuna ilişkin protokol imzalamıştı. Başkan Uysal, 2017 yılında yaptığı açıklamada, santralin tüm üniteleriyle restore edileceğini ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına ait bu tarihi yapının nitelikli bir şekilde gündelik hayata kazandırılacağını söylemişti. Üstelik restorasyon tamamlandığında halkın ücretsiz ziyaretine açılacağı ifade edilmişti. Ancak yıllardır süren belirsizlik bu sözlerin ne zaman gerçeğe dönüşeceği sorusunu akıllara getiriyor. Antalya’nın en önemli endüstriyel miraslarından biri olan Tevfik Işık Santrali’nin geleceği belirsizliğini koruyor.
BELEDİYE: MALİYET NEDENİYLE BEKLEME SÜRECİNDE
Konuyla ilgili Muratpaşa Belediyesi’nden alınan bilgiye göre, santralin restorasyonu için hazırlanan proje hazır durumda ancak ekonomik nedenlerden dolayı çalışmalara başlanamadı. Yetkililer, santral binasının öncelikle Dışişleri Bakanlığı Antalya Ofisi olarak düzenlenmesinin planlandığını ancak bu projeden vazgeçildiğini belirtti. Muratpaşa Belediyesi şu an için restorasyonu kendi imkanlarıyla gerçekleştirmeyi hedeflese de mevcut ekonomik koşullar nedeniyle bekleme sürecine geçti. Koruma ve restorasyon projelerinin tamamlandığını söyleyen belediye yetkilileri, finansman sağlamak adına uluslararası bir fona başvurmayı planladıklarını belirtti. Geçtiğimiz günlerde belediye bünyesindeki ekipler, alanın dron ile çekimini gerçekleştirdiği ve restorasyon için uygun bütçe arayışlarının sürdüğünü dile getirdi.
“KENTİN KİMLİĞİNİ YAŞATAN YAPILAR KORUNMALI”
Antalya’nın tarihine ışık tutan Tevfik Işık Santrali’ne ilişkin açıklamada bulunan Şehir Plancıları Odası (ŞPO) Antalya Şube Başkanı Funda Yörük, kent kimliğini oluşturan bu tür yapıların, gerekli restorasyon işlemlerinin ardından halkın kullanımına açıklaması gerektiğini vurguladı. Yörük, “Geçmişten geleceğimize aktaracağımız tüm yapılar için yıkmak yerine koruma taraftarıyım. Tevfik Işık Santrali gibi yapılar, geçmişin izlerini ve hatıralarını taşıyan, kentin kimliği sayılan önemli miraslardır. Bu tür yapılar, yeni kullanım fonksiyonları kazandırılarak halkın kullanımına açılmalıdır. Antalya’da buna dair başarılı dönüşüm örnekleri mevcut. Örneğin, eski Dokuma Fabrikası’ndaki trafo binası restore edilerek kütüphaneye dönüştürüldü. Benzer projelerle bu yapıları yeniden hayata kazandırabilir böylelikle de geleceğe bir miras bırakabiliriz. Umuyorum ki bir an önce proje için gerekli finansman en kısa sürede sağlanır ve santralin restorasyonu öncelikli hale getirilerek çalışmalara başlanır” dedi.
VATANDAŞTAN MÜZE TALEBİ
Santralin restore edilerek Antalya’nın elektrik dağıtımını anlatan bir müzeye çevrilmesi gerektiğini ifade eden bir başka vatandaş ise, “Bu santral, 1975 yılına kadar Antalya’ya elektrik sağladı ama ne yazık ki bu kadar kıymetli bir yapı yıllar içinde kaderine terk edildi. Bugün, tarihimize ışık tutan bu değerli yapı harabe halinde. Keşke restore edilip bir müzeye dönüştürülse de Antalya’nın elektrik macerasını anlatan önemli bir merkez haline gelse. Antalya gibi bir şehre, böylesine kıymetli bir geçmişi yaşatacak bir elektrik müzesi yakışmaz mı? Bu santral yalnızca bir bina değil, aynı zamanda ülkemizin sanayileşme ve modernleşme sürecinin bir simgesidir. Yetkililerden bu konuda adım atmalarını bekliyoruz” şeklinde konuştu.
