BM’nin engellilik konusundaki politikaları Avrupa Birliği’ni de etkilemiş, üye ülkeleri Engelliler konusunda fırsat eşitliğine dayalı politikalar üretmesi için teşvik etmiştir. Bu kapsamda Avrupa Konseyi tarafından 1980 ve 1990’larda çeşitli bildirgeler ve kararlar yayımlanmıştır. Bunlardan engellilik konusunda temel çerçeve oluşturan düzenlemelerden biri Avrupa Komisyonu’nun “Engelliler İçin Fırsat Eşitliği-Topluluğun Yeni Engellilik Stratejisi 1996” başlıklı bir tebliğdir. Bu strateji, Engellilerin toplumsal yaşamın tüm alanlarında karşılaştıkları engellerin tanımlanması eşitliğinden yararlanmasının önündeki engellerin ortadan kaldırılmasını vurgulamaktadır. 1999 yılında imzalanan Avrupa Topluluğu Amsterdam Antlaşmasına ilk kez engelliliğe dayalı ayrımcılıkla mücadele edilmesini içeren bir hüküm konulmuştur. Bu hüküm üye ülkeleri bu konuda tedbirler almakla yükümlü kılmakta ve adaylık sürecinde olan ülkeleri de bağlamaktadır. Birlik, 2000 yılında ayrımcılıkla mücadele konusunda, 2001–2006 yıllarını kapsayan Topluluk Eylem Programı oluşturulması kararını almıştır. Aynı yıl, “İstihdamda ve İşte Eşit Muamele Direktifi” yayımlanmıştır. Bu direktif, istihdam ve çalışma konularında din veya inanca, engelliliğe, yaşa veya cinsel yönelime dayanan ayrımcılık ile mücadele için genel bir çerçeveyi ortaya koymaktadır. Üye ve aday ülkelerin bu direktifle öngörülen hükümleri iç hukuklarına aktarma yükümlülükleri bulunmaktadır. “Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı”, Avrupa Konseyi tarafından yine aynı yıl kabul edilmiştir. Bu belge ile ulusal ve uluslararası kaynaklarda yer alan medeni, siyasi, ekonomik, sosyal ve toplumsal haklar tek bir belgede bir araya getirilmiştir. Bu belgede engellilerin engelliliğe dayalı olarak ayrımcılığa maruz bırakılamayacağı hüküm altına alınmaktadır. Avrupa Birliği bu belge ile engelli kişilerin sosyal ve mesleki açıdan içinde yaşadıkları topluma katılıp katkıda bulunmalarını sağlayacak önlemlerden yararlanma haklarını tanıdığını ve bu haklara saygı duyduğunu belirtmiştir. 2003 Yılı Avrupa Konseyi tarafından “Avrupa Engelliler Yılı” olarak ilan edilmiştir. Engelliler Yılı süresince üye ülkelerde engelliler konusunda bilinç düzeyinin arttırılmasına yönelik faaliyetler düzenlenmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 03.12.2008 tarih ve 5825 sayılı kanunla Birleşmiş Milletler Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi onaylanmış ve iç hukukumuza girmiştir. Bu sözleşmede engellilerin tüm insan haklarından ve temel özgürlüklerinden tam ve eşit bir şekilde yararlanacağı, toplumda kendi seçimleri doğrultusunda özgür ve bağımsız yaşama haklarına sahip oldukları, engellilere fırsat eşitliği tanınacağı, bilgiye ve çevreye erişilirliklerinin sağlanacağı, ayrımcılığın hiçbir şeklinin yapılamayacağı, engelli çocukların bireysel gelişim özelliklerine ve kimliklerini koruma haklarına saygı gösterileceği vurgulanmaktadır. Sözleşmeye imza atan ülkeler bu genel ilkeler doğrultusunda tüm önlemleri almakla yükümlüdürler.
Ülkemizde engelli bireylerin eğitimine 1889 yılında İstanbul Ticaret Mektebi bünyesinde işitme engelli çocuklara eğitim veren bir okulun açılması ile başlanılmıştır. Daha sonra bu okula görme engellilerle ilgili bir bölüm eklenmiş, okul 30 yıl eğitim verdikten sonra kapatılmıştır.
1921 yılında Özel İzmir Sağırlar-Körler Okulu açılmış ve bu okul 1924 yılından 1950 yılına kadar Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'na bağlı olarak özel eğitim hizmetlerini sürdürdükten sonra aynı yıl Millî Eğitim Bakanlığı'na devredilmiştir.
1950 yılından 1980 yılına kadar Özel Eğitim Hizmetleri, İlköğretim Genel Müdürlüğü bünyesinde bir şube müdürlüğü tarafından yürütülmüştür.
Marshall Planı çerçevesinde Ülkemize gelen Amerika'lı uzmanların eğitimimizdeki çeşitli geliştirme ve yenileştirme faaliyetleri sırasında, eğitimde ve özellikle rehberlikte kullanılacak ölçme araçlarını geliştirmek üzere Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'na bağlı bir Test-Araştırma Bürosu 1955 yılında kurulmuştur. Bu büro rehberlikte bazı ölçme araçları üzerinde çeşitli çalışmalar yapmış, ancak sonraki yıllarda çeşitli örgütsel düzenlemeler sırasında kapatılmıştır.
(Devam Edecek)
Esenlikler Dilerim.
