Dertleri çok ama en iyi bildikleri iş üretmek olan Torosların etekleri, bugünlerde telaşlı bir hasat mevsimi yaşıyor. Yaşıyor yaşamasına ama bir yandan da üreticinin yüreği sızlıyor... Başta elma olmak üzere; kuru üzüm, kiraz, ceviz ve pekmez gibi ana geçim kaynaklarını, piyasa koşullarının altında pazarlayabiliyor. Türkiye'de susuz tarım modeliyle elmacılık örneği sergileyen çiftçi; kütür kütür elmasından kuru üzümüne, pekmezinden kirazına kadar aromasıyla yüzde yüze yakın organik tarım yapmaya çalışırken, elmasının kilogram fiyatını 10-12 lira ile diğer cinslerde 6-7 liraya güç bela pazarlayabiliyor.
ÜRETİCİ NE DİYOR?
Yörede üretim yapmaya çalışan bazı çiftçiler yaşadıkları zorlukları ve çözüm önerilerini anlattı. Göktepe Kasabası'ndan Önder Gümüş, "Elmada maliyetler giderek artıyor ama elmanın değeri hiçbir zaman artmıyor. Geçen yıl 8 TL'den satılan elma, bu yıl 10 TL'ye zor satıldı. Hurda (meysu elması) geçen yıl 4 TL'ydi bu yıl 7 TL civarında seyretti. Pazarlarda en kötü elma 30 TL'ye satılırken, üretici 10 TL'ye zor satıyor. Üretici işçi maliyetinden kısarak elmasını toplamak yerine ağaçlarını çırpıp hurdaya vermek durumunda kaldı. Yaşlı kesim kendi gücü ile yapamıyor, her işe işçi bulunca da para kalmıyor. Memlekette enflasyon belası yüzünden her şey iki-üç kat artarken bizim ürünümüzün enflasyon oranında artmaması çiftçimizin belini iyice büküyor. Bölgede birlik olunup bu yıl elma 15 TL hurda 10 TL diye bir taban fiyat olması gerekir. Ama bunu kim uygulayacak yetkili kimse yok” dedi.
ÜRETİM TAMAMEN SUSUZ YAPILIYOR
Esentepe Mahallesi'nden Ahmet Ersan ise “Elma üretimindeki en büyük sıkıntımız sulu tarımın olmamasıdır. Sarıveliler İlçemizde ortalama 8 bin ton elma üretilmekte olup, bunun 5 bin tonu Göktepe Kasabası Esentepe Mahallesi'nde üretilmektedir. Bu üretim tamamen susuz yapılmaktadır. Halbuki sulu tarıma geçilmesi için ilçemizde yapılan Çevlik Göleti ilçemizin en verimli topraklarına sahip Göktepe Kasabası Esentepe Mahallesi topraklarına çeşitli bahaneler üretilerek, gölet yapım projesinde varken sulama projesinden çıkartılmış. Çiftçilerimizin hayalini ve üretimini bitirmiştir. 2023 yılında 8 TL olan elma fiyatı 2024 yılında 10 TL'dir. Elma fiyatında devlet güvencesinin olmaması, soğuk hava depolarının çok pahalı oluşu insanların elmaları depoya koymasını da engellemektedir" dedi. Ahmet Ersan üretimi artırmak ve insanların emeğinin karşılığını alabilmeleri için önerilerini şöyle sıraladı:
-
Çevlik Göleti'nde ki suyun Esentepe ve Uğurlu topraklarına akıtılması.
-
Elma fiyatlarının devlet tarafından taban fiyatının belirlenmesi.
-
Tarım Bakanlığınca köy ve mahallere ziraat mühendisi atanması.
-
Girdi fiyatlarının (gübre, ilaç, makine vs.) kontrol altına alınması.
-
Soğuk hava depolarının enerji giderlerinin veya depo kira fiyatının %50'sinin tarım ve orman bakanlığınca karşılanması.
‘İKLİM KOŞULLARI DA EKLENİNCE ÜRETİCİNİN BELİ BÜKÜLÜYOR’
Boyalık Köyü’nden Ali Sezer, ”Elma rekoltesi iyi ama fiyatlardaki dengesizlik ve üzerine iklim koşulları da eklenince üreticinin beli büküyor. Budama, zirai ilaç ve mazot fiyatları tavan yaptı. Çiftçi hangi birine yetişecek anlamakta güçlük çekiyoruz. Masrafı giderek büyürken geliri her yıl azalıyor. Büyükşehirlere ve pazarlara uzağız, bunun için yapacak bir şey yok. Elmayı farklı şekillerde değerlendirmeyi deneyebiliriz. Bunun için köylerde desteklemeli atölyeler kurulabilir. Kendimiz işleyip meyve suyu yapamayız ama sirke yapabiliriz, damıtma yapabiliriz. Çekirdeğini ayırıp kozmetik sektörüne pazarlamasını sağlayabiliriz. Her şeye rağmen yörede besin değeri yüksek en doğal meyveyi üretmeye çalışıyoruz” diye konuştu.
‘VERMİŞ OLDUĞUMUZ EMEĞİN KARŞILIĞINI YİNE ALAMADIK’
Esentepe Mahallesi’nden Ali Yüksel, “Esentepe'de ihracata uygun kalitede elmayı yıllardır yetiştiriyoruz. Bu yıl beklediğimiz rekolte gerçekleşmedi. Bunun en önemli sebeplerinden birisi de ilaçlamadaki verimsizliktir. Yetkililerimizin zararlılarla mücadele konusunda bilgilendirici ve verimli seminerler vermesini temenni ediyoruz. Bu hasat döneminde elma fiyatları 10-12 TL arasında seyretti. Bahçemize vermiş olduğumuz emeğin karşılığını yine alamadık. Bunun da en önemli sebebi pazarlama sorunlarıdır. Elma üreticilerinin ihracat yapabilmesi konusunda karşılaştıkları finansal, prosedür vs. engeller aşılmalıdır. Bölgesel ihracat stratejileri geliştirilmelidir. Pazarlama sorununu aşabilirsek, zararlılarla mücadelemizi gerektiği gibi yapabilirsek verdiğimiz emeğin karşılığını alacağız. Bölgemizin elmasının renk ve kalitesi, aroması çok güzeldir. Umudumuz her zamanki gibi seneye kaldı” dedi.
‘NE KİRAZIMIZI NE DE ÜZÜMÜMÜZÜ DEĞERİNDE SATABİLİYORUZ’
Uğurlu Köyü'nden Ahmet Çetiner, “Bizim yöremizin derdi bitmez hangi birini sayalım. Ne kirazımızı ve üzümümüzü değerinde satabiliyoruz ne de elmamızı. Maliyetler her geçen sene katmerleniyor. Kaderimiz tüccarın iki dudağının arasında olmasın. Çevre illere uzak oluşumuz ve ulaşım koşulları işimizi zorlaştırıyor. Yetkililerden, Taşeli'ye özgü plan ve projelerin çoğaltılmasını istiyoruz. Çözüm önerim ilk önce vatandaşın el birliği içinde hareket etmesi. Kooperatiflerin kurulması ve çiftçi ürününü uygun koşullarda tutabileceği soğuk hava depolarının artması” diye konuştu.
