Ne zamandır kokusunu ve rengini yitiren bir ülkeye uyanıyoruz her sabah, farkında mısınız? Bir süredir Anadolu'nun benzersiz doğası "bir zamanlar" diye söze başlanan cümleler içinde anılır oldu. Mesela bugün kuruyan Eber Gölü'nün yaşam dolu günlerini, çok değil 40 yıl önce BBC'nin çektiği belgesellerden görüp iç geçiriyoruz. Antalya'nın bakir kumsallarını, falezlerinden Akdeniz'e akan şelalelerini geçmiş zamanlı cümleler içinde anıyoruz.

PASTORAL ŞİİR VE KÖY EVLERİ

Bodrum'un yel değirmenlerini, Eğirdir Gölü'nün benzersiz ıstakozlarını eski tanıtım broşürlerinde gördükçe iç geçiriyoruz..."İstanbul'a bak, boğaz kıyıları nasıl da bomboş" derken de bugünün hoyrat betonlarıyla çevrelenen hayatlarımızın içine bir kat daha gömülüyoruz. Anadolu, içinde 3 kıtayı barındıran, yeryüzünün özeti sayılabilecek bir coğrafyaydı. Son 20 yılda bu özetin ruhunu yok ettik... Artık insan eliyle üretilmemiş bir peyzajdan zevk almayan milyonlar yetiştiriyoruz bu yozlaşmış kentlerde. Gerçek bir ot kokusunu bilmeyen, Mayıs ikindilerinde yamaçlardan yükselen toprak kokusuyla sarhoş olmayan, bir dereden geçerken türkü söylemenin tadını hiç yaşamayan insanların eğittiği bir toplumla baş başayız. Amerikan üniversitelerinden bozma okullarda öğrenilmiş pastoralizmin diline kurban edilen güzelim köy evlerine burun kıvırıp, kırsal mimariyi Hindistan kırsalında arayan bir kuşak yetiştirdik.

ŞEKERE DÜŞEN DAMLA

Kara kılçık buğdayını öğrenmeden Meksika buğdayının imajına tutkun bir kolejli kitlemiz var. Yörük masallarının sırlarına ermeden Amerikan dizilerinin beyin yakan kurguları arasında kaybolup giden bir nesille baş başayız. İslamcısı, sosyalisti, laiki, muhafazakarı milliyetçisi fark etmiyor; her yaşama biçiminin tek bir biçime evrildiği koca bir tüketim kalıbında birbirimize benzedik. Bir süredir üzerinden iş makinesi geçmeyen bir deremiz kalmadı. Hareket eden her suya ateş edercesine yatağına beton dökülmedik bir akar suyumuz yok denecek kadar az kaldı. Küçük bir su sineğinin konacağı doğal bir yaprak, neşeli bir kurbağanın aşkını haykıracağı tek bir nilüfer yaprağı kalmadı kirletilmedik. Bir dağ alasının gümüşi pullarına saf güneş ışığı düşmüyor ne zamandır.

Bir ibibik dikenli ardıcın dalından masal kuşu gibi ansızın havalanmıyor, yağmur zeytin tanelerinin üstünde şekere düşen bir damla gibi parıldamıyor, bir solucan bir taşın altından kıvrım kıvrım çıkmıyor ne zamandır.

PLASTİKTEN PEYZAJ GÜLLER

Kaç zaman oldu bir oğlan çocuğunun arkadaşlarıyla 'üleşip' kozlarını paylaştığı cevizleri cebine doldurup eve gelmeyeli. Uzunca bir süredir hızla yaşadığımız coğrafyanın seslerini yitiriyoruz, farkında mısınız?

Ne zamandır kokusunu yitiren bir ülkeye uyanıyoruz her sabah ve kimsenin umurunda değilmiş gibi bir rahatlıkla karşılıyoruz bu dehşet tablosunu. Sanki bir toplama kampına tıkılmış, topluca infazını bekleyen birer mahkum gibiyiz, üstelik suçunu da sükunetle kabullenmiş gibiyiz.

Zamanın her hangi bir diliminde olsa, bir dal için bile kıyametin koparılacağı değerler ormanı vahşice yok edilirken kılımız bile kıpırdamadan, elimize tutuşturulan ne varsa hepsiyle birlikte taş kesilmiş 80 milyonluk bir ordu gibiyiz. Bu güzel coğrafya usulca ellerimizin arasından kayıp giderken, çiçeklerle adımladığımız yollara plastikten peyzaj gülleri dikildi, farkında mısınız?

Muhabir: YUSUF YAVUZ