Piri Reis, Osmanlı denizcilik tarihindeki en ünlü isimlerden birisi. Dünya haritası dahil arkasında bıraktığı eserler ve savaşlarda kazandığı zaferlerle hala konuşulmaya devam ediyor. Piri Reis’in hayatını araştıranlar ünlü denizcinin tüm başarılarına rağmen idam edildiğini öğreniyor. Bu duruma şaşıranlar Piri Reis neden idam ettirildi diye merak ediyor.
15. ve 16. yüzyıllarda Osmanlı donanmasının Akdeniz ve çevresinde kurduğu hakimiyette büyük pay sahibi olan Piri Reis’i kimin neden idam ettirdiğini birlikte öğrenelim.
Piri Reis'i Hangi Ünlü Osmanlı Padişahı İdam Ettirdi?
Osmanlı tarihiyle ilgilenen herkes Piri Reis’in adını mutlaka duymuştur. 1465 ila 1470 yılları arasında doğduğu düşünülen Piri Reis, denizciliği amcası Kemal Reis’ten öğrenmiştir.
Ünlü denizci, 15. yüzyılda amcasıyla birlikte Akdeniz’de korsanlık yaparak fırtınalar estirdikten sonra II. Bayezid’in daveti üzerine Osmanlı donanmasına katıldı. Osmanlı İmparatorluğu’nun Akdeniz’de Venediklilerle giriştiği üstünlük kurma mücadelesinde büyük başarılar sağladı. Ayrıca İnebahtı, Modon, Koron, Navarin, Midilli, Rodos’un fethedildiği seferlerde yer aldı.
1511 yılında amcasının vefatının ardından Gelibolu’ya gelerek birinci dünya haritasını çizmeye başladı. Daha sonra Akdeniz’de yaptığı seferlerde aldığı notları birleştirerek denizciler için ayrıntılı bir kılavuz olan Kitab-ı Bahriye’yi yazdı. 1528 yılında ilkinden çok daha ayrıntılı olan ikinci dünya haritasını çizdi. Atlas Okyanusu ve Amerika kıtasının kıyılarına yer verdiği haritası ardında bıraktığı en önemli eserlerden biri oldu. Daha sonra Dünya haritasını ve Kitab-ı Bahriye kitabını Kanuni Sultan Süleyman’a sundu.
1533’te Barbaros Hayreddin Paşa’nın Kaptan’ı Derya (deniz kuvvetleri komutanı) olmasının ardından Derya Sancak Beyi (tümamiral) oldu. Yeni rütbesinin aldıktan sonra Umman Denizi, Basra Körfezi, ve Kızıldeniz’de Osmanlı donanmasıyla Portekizlilere karşı seferlere katıldı. Daha sonra Mısır Kaptanlığı yaptı. 1554 yılında Kanuni Sultan Süleyman’ın emri üzerine Mısır’da idam edildi. Piri Reis’in başarılarla dolu hayatına rağmen idam edilmesine şaşıranlar Piri Reis neden idam ettirildi diye merak ediyor.
Ünlü denizcinin idam edilme sebebi hakkındaki teorilere kısaca bakalım.
Piri Reis Neden Öldürüldü?
Bilinen ilk dünya haritalarından birini çizen Piri Reis, Osmanlı İmparatorluğu’nun muhteşem yüzyılında deniz savaşlarında kazandığı zaferlerle tarihe damgasını vurdu. Akdeniz’den Hint Okyanusu’na kadar Osmanlı adına seferlere çıkan Piri Reis yaşamının sonlarına doğru Mısır Kaptanlığına atandı.
Buradaki görevi sırasında Hürmüz Adası'nı fethetmesi istendi. Hürmüz Adası’na sefere giderken çok daha fazla gemiye sahip Portekizlileri yendi ve adayı kuşatmaya aldı. Ancak bir sonuç alamayınca kuşatmayı kaldırmaya karar verdi. Daha sonra 1554 yılında Kanuni Sultan Süleyman’dan gelen emir üzerine Mısır’da idam edildi.
Kanuni Sultan Süleyman’ın Piri Reis’i idam ettirmesinin sebebi yüzyıllardır tartışılmaya devam ediyor. Bu nedenle birçok kişi Piri Reis neden idam ettirildi sorusuna yanıt arıyor.
Bu konu hakkındaki iddiaları kısaca açıklayalım:
- Bazı tarihçilere göre Piri Reis, Portekizli bir kumandandan rüşvet alarak kuşatmayı kaldırdı. Bu haberin padişaha ulaşması üzerine idam edilmesine karar verildi.
- Hürmüz Adası’nı kuşattığı sırada adada yaşayanları Müslümanlar dahil yağmaladığı için idam edildi.
- Basra Valisi Ramazanoğlu Kubad Paşa, Hürmüz Adası seferinden büyük bir ganimetle dönen Piri Reis’ten pay istedi. Ancak Piri Reis, sefere katılmayanların ganimetten pay alamayacağını söyleyerek bu isteği reddetti. Bu yüzden Piri Reis’e kin duymaya başlayan Basra Valisi, idam edilmesi için padişaha mektuplar göndermeye başladı.
- Piri Reis başarısızlıkla sonuçlanan kuşatmanın ardından donanmayı Basra’da bırakıp Süveyş’teki donanma üssüne döndü. Donanmayı arkasında bıraktığı için idam edildi.
- Ertuğrul Önalp’ın 2010 yılında yayınladığı makalesinde Portekizli tarihçilerin konu hakkında görüşlerine yer yerildi.
Portekizli tarihçilere göre Piri Reis’in Hürmüz Adası’nı Portekizlilerin dikkatini çekmeden ani bir baskınla ele geçirmesi emredildi.
Ancak bu emre uymayan Piri Reis, Portekiz donanmasıyla çatışmaya girdi. Bunun sonucunda Hürmüz Adası’nın alınması mümkün olmadı. Kanuni Sultan Süleyman da emrine itaatsizlik eden Piri Reis’in idam edilmesine karar verdi.
Piri Reis Nasıl Öldü?
Osmanlı tarihinin en önemli denizcilerinden birisi olan Piri Reis, Mısır Kaptanlığı sırada 1554 yılında idam edildi. Kanuni Sultan Süleyman’ın emri üzerine boynu vuruldu.
Piri Reis Kaç Yaşında Öldü?
Piri Reis neden idam ettirildi diye merak edilen ünlü denizci, 1554’te Mısır’da öldürüldüğünde 84 ila 89 yaşları arasındaydı.
Bu yazımızda Piri Reis neden idam ettirildi sorusuna yanıt olabilecek iddiaları paylaştık.
