101 yıllık siyasi tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ilk olağanüstü kurultayını 1938’de Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünün ardından topladı. Daha önce genel başkanın ölümü, tüzük değişimi, parti içi muhalefet ve seçim yenilgisi gibi nedenlerle olağanüstü kurultay toplayan CHP 101 yıllık tarihinde ilk kez parti yönetimine yönelik bir dış müdahale tehdidini bertaraf etmek üzere olağanüstü kurultaya gidiyor. CHP, 6 Nisan 2025 Pazar günü 21. Olağanüstü Kurultayı’nı ‘kayyum’ tehdidine karşı topluyor.
CUMHURİYETLE YAŞIT ANCAK HER DAİM DİNAMİK
CHP'nin kurultayları, sadece bir siyasi partinin iç işleyişinde değil, Türkiye’nin siyasal dönüşümlerinde de önemli virajlar olarak işaretlendi. Türkiye siyasetine damga vuracak pek çok politik figürü siyaset sahnesine lider olarak çıkartan bir platform görevi de gördü. Parti, her zaman fokur fokur kaynayan iç muhalefetiyle, kıyasıya rekabetiyle, zaman zaman hiziplere varan yarılmalarla yaşına rağmen Türkiye siyasetinde dinamik görünümünü koruyor.
SAVAŞLAR VE DARBELER GÖLGESİNDE YENİ PARTİLER YENİ LİDERLER DOĞURAN KURULTAYLAR
1946 Kurultay’ında CHP ilk kez kendi içinde muhalefetle karşılaşmış Menderes, Köprülü ve Bayar’ın önderlik ettiği bu muhalefet içinden yeni bir parti ve çok partili yaşama geçişi ve sonunda yeni bir iktidarı çıkartmıştı. 1972 Kurultayı ise İsmet İnönü’ye karşı CHP Genel Başkanlığı’na aday olmaya cüret eden genç bir politikacıyı Türkiye siyaset sahnesine taşıyacaktı: Bülent Ecevit, nam-ı diğer Karaoğlan. Bu yıllarda hem Batı’da hem 3. Dünya ülkelerinde güçlü esen sosyalizm rüzgarlarını da arkasına alan Ecevit partiyi mevcut çizgisinden biraz daha sola çekecekti. 1980 darbesiyle yarım asırı aşkın Türkiye’nin kurucu partisi CHP kapatılıp 12 yıl sonra 1992’de özel bir yasa ile aynı isimle tekrar açıldı ve yapılan 25. Olağan Kurultay’da Deniz Baykal ve Erol Tuncer’in girdiği genel başkanlık yarışını 679 oyla Deniz Baykal alarak CHP’nin 4. Genel Başkanı olmuştu. 3 yıl sonra, 1995’te gerçekleşen 26. Kurultayda CHP ile birleşme kararı alan SHP kendini feshederek CHP’ye katılmış ve bu kurultayda Hikmet Çetin, CHP’nin beşinci genel başkanı olmuştu. Aynı yılın Eylül ayı içinde parti yeniden Kurultay düzenledi ve Murat Karayalçın ile Deniz Baykal’ın çekiştiği 27. Kurultay’da Baykal yeniden partinin başına geçti.
ÜST ÜSTE ÇOK ÇEKİŞMELİ BOL ADAYLI 4 KURULTAY
99 genel seçimlerinde parti ilk kez baraj altında kalınca Deniz Baykal genel başkanlıktan istifa etti ve parti olağanüstü kurultaya gitti. Altan Öymen, Hasan Fehmi Güneş, Murat Karayalçın, Ertuğrul Günay ve Hurşit Güneş gibi pek çok önde gelen siyasi figürün yarıştığı bu kurultayda üçüncü turda Altan Öymen en fazla oyu olarak CHP’nin 6. Genel başkanı oldu. Ancak Parti Meclisi seçimlerinde liste konusunda yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle seçimleri kazananlar istifa etti ve parti 1 ay sonra yeniden olağanüstü kurultaya gitti. Bu kurultayda Öymen’in listesi delinip Baykal’ın listesi çoğunluk kazanınca Öymen 30 Eylül 2000’de tekrar olağanüstü kurultaya gidileceğini duyurdu. Altan Öymen, Deniz Baykal, Hasan Fehmi Güneş ve Sefa Sirmen’in kıyasıya yarıştığı bu kurultaydan Baykal yeniden zaferle çıktı ve partide 10 yıllık Baykal dönemi başladı. Deniz Baykal’ın 10 yıl süren genel başkanlık sürecinde 2005’te 12. Olağanüstü kurultayın gerçekleşmesine sebep olan o dönem siyaset sahnesinde yıldızı parlayan Mustafa Sarıgül muhalefeti oldu. Baykal 2004’te oy çoğunluğunu aldı ve Sarıgül partiden ihraç edildi.
KASET MÜDAHALESİ GÖLGESİNDE TEK ADAYLI 33. KURULTAY
22-23 Mayıs 2010 tarihlerinde toplanacak 33. Olağan Kurultay'a iki haftadan az bir süre kala Genel Başkan Baykal ile CHP Milletvekili Nesrin Baytok’un yer aldığı görüntülerin bir internet sitesinde yayınlanmasının ardından Baykal partisinin genel başkanlığından istifa etti. O sıralarda iktidara karşı ortaya çıkardığı yolsuzluk belgeleri ile yıldızı parlayan milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu, genel başkanlık adaylığını açıkladı ve rekor oyla CHP’nin başına geçen 7. farklı isim oldu ve 13 yıl boyunca CHP’nin genel başkanlığını yürüttü.
KILIÇDAROĞLU İLK RAKİBİ İNCE’Yİ ALT ETTİ
2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde CHP’nin tartışmalı Cumhurbaşkanı adayı Ekmeleddin İhsanoğlu’nun kaybetmesiyle partide Muharrem İnce’nin başını çektiği muhalifler hareketlendi. Bunun üzerine 18. Olağanüstü kurultayı toplayan Kılıçdaroğlu kendisine karşı aday olan Muharrem İnce ile çekişerek, 740 oyla yeniden genel başkan seçildi.
KILIÇDAROĞLU İKİNCİ RAKİBİ ÖZEL’E YENİLDİ
5 Kasım 2023’teki olağan kurultay ise genel başkan değiştiren kurultaylardan oldu. CHP TBMM Sözcüsü Özgür Özel, İsmet İnönü’den sonra en uzun süre CHP Genel Başkanlığı yapan Kılıçdaroğlu’nun karşısına rakip olarak çıkıp, oy çoğunluğunu sağlayarak partinin başına geçen 8. isim oldu.
CHP TARİHİNDE BİR İLK! DIŞARIDAN GELEN TEHDİDE KARŞI OLAĞANÜSTÜ KURULTAY
Daha önce genel başkanın ölümü, tüzük değişimi, parti içi çekişme ve muhalefet, seçim yenilgisi gibi nedenlerle olağanüstü kurultay toplayan CHP 99 yıllık tarihinde ilk kez dışarıdan gelen bir tehdidi bertaraf etmek üzere olağanüstü kurultaya gidiyor. Partinin 2022 yılında yapılan 37. Olağanüstü kurultayına şaibe karıştığı iddiaları ile gündeme gelen ‘kayyum’ riskine karşı önlem almak, başta CHP’nin Cumhurbaşkanı Aday Adayı İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu olmak üzere partili belediye başkanları ve belediye yöneticileri, partililerin tutuklanma dalgasına karşı toplumda iktidar politikalarına karşı ortaklaştırılan mücadeleye karşı güç ve güven tahkimi yapma amacı da taşıyan 6 Nisan Pazar günü yapılacak Kurultay’da mevcut genel başkan Özgür Özel CHP geleneğine uygun olarak rakipsiz bırakılmadı. Antalya’dan Muratpaşa Belediye Başkanı Ümit Uysal CHP Genel Başkanlığı’na talip olduğunu açıkladı.
