Duraklarda uzun süre sıcak havada bekleyenler vatandaşlar çok sinirli. Zaman zaman birbirlerine çatıyorlar. İşte duraklarda sıcak altında bekleyen vatandaşların yaşanan soruna ilişkin siyasi yorumları giderek artıyor. Yaklaşan yerel seçimlerin öncesinde toplu ulaşımda yaşanan sorunlar Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nda CHP’ye seçim kaybettirir mi tartışmaları başladı.
HAFTA SONU AZALAN SEFERLER CAN SIKIYOR
Cumartesi, Pazar azalan seferlerden bunalan vatandaşlar isyan ediyor. Muratpaşa ilçesinde 18 numaralı otobüse Yüzüncüyıl Caddesi’nde yer alan duraktan sürekli binen Nihat Demir, “Bu otobüsler yıllarca çalışıp emek verdiğim bu şehir halkı için olmaktan çıktı diye şikâyet ediyor. ‘’ Ben 64 yaşımdayım, otobüse henüz paralı biniyorum. Ama zaten binemiyorum, otobüs gelmiyor, gelse de kalabalık geliyor. İçine binince bir tane Antalyalı göremezsin ya Arapça duyuyorsun ya Rusça ya Farsça. Bir de benden biraz daha yaşlılar var, ohhh nasıl olsa bedava diye geziye çıkıyorlar. Gençler zaten kendi aleminde, sıcak bir yandan. Bunaldım” şeklinde isyanını dile getirdi.
AKARYAKITA GELEN ZAMLAR VATANDAŞLARI TOPLU ULAŞIMA YÖNLENDİRDİ
Yoğun göç alıp nüfusu çokça artan Antalya’da en önemli yerel yönetim hizmeti bu durumda, ulaşım ve temizlik oluyor. Ulaşımla ilgili sıkıntıları konuşmak üzere en yetkili kişiye sorularımızı yönelttik. Akaryakıta gelen zamlar nedeniyle, arabası olanlar da toplu ulaşım kullanmaya başladı. Eczacı Kadriye Sönmez;
“30 yıllık şoförüm. Kendi aracım var. Ama artık şehre inerken, ya da işe giderken otobüse biniyorum” dedi. Antalya Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Planlama Ve Raylı Sistem Dairesi Başkanı Nurettin Tonguç’tan, bize neden Antalya’da toplu ulaşımdan herkes dertli, sorun ne açıklamasını, toplu taşımanın işleyişini halka duyurmasını, çözümler aşamasında yapılanları aktarmasını istedik. Tonguç sorularımızın tamamına içtenlikle cevap verdi.
7 TL’DEN 35 TL’YE FIRLADI!
“Çok yoğunuz ve yorgunuz, malum akaryakıt fiyatları, 7 TL’den 35 TL’ye çıkması tüm taşıma sektörünü etkiledi. Yine zam geldi ve bu gece yine geliyor. Artık takip edemiyoruz. Ve bu tüm toplu taşıma esnafını öldürüyor bitiriyor. Çok ağır. Yani çalışma şartları ağır. Vatandaşa da ağır bu iş. Sürekli fiyatlarımızı artırmak zorundayız. Çünkü tekerin dönmesi lazım. Teker döndükçe yani fiyat ayarlamalısınız. Adamın aldığı mazotla, toplanan para birbirini karşılamıyor zarar ediyor” diye konuşan Antalya Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Planlama Ve Raylı Sistem Dairesi Başkanı Nurettin Tonguç açıklamalarını şu şekilde sürdürdü:
“Tamamını alıyorlar. Tamamını alıyorlar ama bir havuz sistemi var bizde. Belediyenin araçları ile birlikte çalışıyorlar beş merkez ilçede. Günlük hak ediş yapıyoruz, yaptığı sefer sayısına göre. En az 250 km yol yapıyor. Bunu hak ediş olarak paylaştırıyoruz. Günlük hak ediş olarak düşen para aracın akaryakıtı, şoför giderini, yedek parçasını karşılamıyor; zarar ediyor.Dolayısıyla gün geçtikçe çalışan araç sayısı azalıyor. Biz de işte onu belediyemizden, en son 60 tane yeni araç aldık; onunla kapatmaya çalışıyoruz.”
BU 60 ARAÇ ÖZEL DEĞİL, BELEDİYE ADINA ÇALIŞACAK DEĞİL Mİ? BİR DE DİYORLAR Kİ ŞOFÖR BULUNAMIYOR. NEDEN?
“ihaleye çıktık.60 tane araç aldık ilave. Filomuzda dahil ettik çalıştırıyoruz. Pandemi sonrası toplu taşımanın sistemi değişti. Pandemi de o kadar çok sayı düştü ki. İnsanlar korkudan otobüse bilmez oldu. Bizim 12 metre olan otobüslerimiz 100 kişi taşıyor yaklaşık. Bu 100 kişi bir arada olmak istemiyor artık. İnsanlar korkuyor bu hastalıktan sonra. Pandemi öncesi bu beş merkez ilçe de günlük biniş sayısı, günlük 370 binlerdeydi, sonrasında hiçbir zaman bu rakamları görmedi. Şu an 260 - 240 bin seviyesinde geziyor. Yani günlük 110.000 120.000 kişi kayıp var. Bir de aile Sosyal yardım Bakanlığının ücretsiz taşıma ile ilgili kararı var; mağdur ediyor esnafı, yıkıyor. Biz kamu olarak taşırız; biz de sorun yok. Biz vatandaşımızı hizmet için varız. Ama 65 yaş engelliler, 22 tane kalem var işte güvenlik, TÜİK filan gibi bunları ücretsiz taşımadan dolayı ciddi zarar ediyorlar. Antalya’daseyahat edenlere baktığımızda aile Sosyal Politikalar Bakanlığının verdiği ücreti bir günde taşıyorlar. Diğer 29 günde zararına taşıyorlar. Dolayısıyla bu çok ciddi bir yük, esnafı sırtında kalan. Bunun bir an evvel kaç kişi taşıdıysa kişi başı ücretinin ödenmesi lazım. Böyle global bir rakam değil, taşıdığını ödemek gerekiyor. Tabi bu ayrıntılardan dolayı toplu taşımada sıkıntı yaşanıyor.”
İNSANLARIN PANDEMİ SONRASI RUH HALİ DEĞİŞTİ
“ Ayrıca araç sıkıntısı yaşanıyor. Tabi şoför sıkıntı sıkıntısı var. Artık şoförler Pandemi sonrası sosyolojide bozuldu, insanların ruh hali değişti. Toplu taşımayı kullananların ruh hali değişti, agresif oldu insanlar tahammül edemez oldu. Dolayısıyla otobüslerde vatandaşlarla birebir diyalogta da şoförlerimiz muhatap oluyorlar. Antalya’nın sıcağında da bazen çekilmez hale geliyor işi bırakıp gidiyorlar. Çünkü Antalya’da turizm sezonu daha yüksek maaş alıyorlar. Ya da Tır kullanmaya gidiyorlar, yurtdışında diğer paralar daha değerli bizim paramızdan. Dolayısıyla böyle tercih ediliyor.”
ŞOFÖR BULMAKTA SIKINTI ÇEKİYORUZ. HATTA BİLLBOARDLARA YAZDIK 150 ŞOFÖR ALACAĞIZ DİYE, ÇÜNKÜ İHTİYACIMIZ VAR.
“Şu an güncelledik biz bu rakamları. Asgari ücret 8000 TL iken biz 13000 TL veriyorduk; şimdi asgari ücret 13.000 TL seviyesine gelince de biz 20.000 TL’ye çıkardık. Neredeyse devlet memuru gibi oluyor, hala talep yok mu? Tabi tabi ama zor. Biz de 8 saat çalışıyorlar ama esnafta çalışma saatleri daha zor. Biz çift şoför değiştiriyoruz, vardiyalı sistemde çalışıyoruz ama diğer özel çalışanlar kendi araçlarıyla daha uzun süre çalışabiliyorlar. Tabi kazancı da kendi alıyor.”
UYGULAMADA VAR; DURAKTA YOK!
“Bunların birçok etkeni var. Birinci etken biz önce planlama yapıyoruz. Bir hafta öncesinden bir hafta sonrasına planlamasını yapıyoruz. Genelde de bizim rotasyon planlarımızı perşembe günü tamamlıyoruz cuma günü yayınlıyoruz. Pazartesi gününden itibaren de başlıyor. Yani pazartesiden bir sonraki pazara kadar planlama yapıyoruz. Kaç araç olacağını düşünüyoruz, hangi hatta kaç tane aracın olacağını planlıyoruz. Saatlerini belirliyoruz, bunu dijital sisteme yüklüyoruz. Fakat bir de gerçekleşen sahada olan olaylar var. Sahada gerçekleşen ile planlanandan her zaman birbirini tutmayabiliyor. Özellikle bu akaryakıt fiyatlarının arttığı günlerde, yüksek fiyata akaryakıt alamayan araç sefere gelmiyor.”
BİR GÜNDE 40 TANE OTOBÜSÜN EKSİK OLDUĞUNU DÜŞÜNÜN!
“ Dolayısıyla bir günde 40 tane otobüsün eksik olduğunu düşünün. Hangi hatta hangi aracın eksiliğine onun yerine yedek araba planlamanız her zaman tam olamayabiliyor biliyor. Özellikle bizim ana hatlarımız 7 dakika 8 dakika da bir çalışanlarımız var. Mesela VS 18, KL08 gibi ana hatlar da biz 7 dakikada bir 8 dakikada bir gibi çalışıyoruz. Buralarda diyelim ki yolda bir tıkanma oldu, bir kaza oldu, bir araç arıza yaptı dolayısı ile gelen arabalar bekleme yaparak aynı anda gelmiş oluyor. Ama önce de boşluk oluyor durakta. Otobüsün 6 dakikada 1 geleceğini düşünen vatandaşımız 10 - 15 dakika olunca bunlar nerede diyor haklı olarak. Ama yoldaki kazayı, yoldaki trafik tıkanıklığını hesaplamıyor. Bu tür konularla karşılaşıyoruz. Araç arıza yapabiliyor. Antalya’nın 40° sıcaklığın da çalışan araçlar, bir kısmı da yorgun, dolayısıyla yolda arıza yapabiliyorlar. Yolda arıza yapan aracın yerine biz yedik araç göndermeye çalışıyoruz. Bu tür Sıkıntılar oluyor.”
Bir de otobüslerde, belediyenin işlettiği uzun hatlarda, 18- 08 özellikle Kundu ile varsak arasında hattı %80 yabancı uyruklu vatandaşlar kullanıyorlar. Türkiye yerleşmişler veya yerleşikler ve onların ziyarete gelen akrabaları. Onların kullanımı farklı mı şoförler ilişkileri daha mı farklı? Onlar da ne tür SORUNLAR yaşıyorsunuz?
“Aslında şöyle, her zaman hayal ettiğimiz Kundu’daki misafirlerimizi şehir merkezimize nasıl taşırız diye düşündüğümüz konu gerçekleşti Antalya’da. 07 diye bir hattımız var Antalya’da. Biz bu hattımızda ciddi anlamda turist taşıyoruz. Bunlar ana hatta ki özellikle alışveriş merkezlerine gidiyorlar, kendileri şehir merkezinde dolaşıp tekrar otellerine dönebiliyorlar. Şehir esnafına katkı sağlamak için yaptık bunu da. Tabi onlara göre bizim bilet fiyatlarımız şu an çok ucuz ne kadar zam yapakta. Yaklaşık 0,50 €’e biniyorlar, kendi ülkelerinde daha pahalı. Onun için kredi kartı kullanıyorlar çoğunlukta.’’
Bir de insana duraklarda bekleme sürelerinden ve durakların kalabalığından şikayetçiler. Bunun Antalya sıcağında çok sorun yarattığını, bu kadar kalabalığın; bazı otobüslerin de çok kalabalık geldiğini ve almadığını yolcu almadan geçtiğini söylüyorlar. Bu konuda bir açıklamanız var mı?
“Şimdi bizim bununla ilgili bir çağrı merkezimiz ve izleme merkezimiz var. İkisi bir arada. Bizim arkadaşlığımız araç kamerasından içerideki kalabalığı izliyor. Biraz önce söylediğim gibi aslında araç 100 kişi kapasitesinde, ama biraz kalabalıklaştığını görünce insanlar psikolojik olarak binmek istemiyor. Psikolojik aslında konu. Biz aslında hiç 100 kişiyi taşımıyoruz. Çok aşağıda sayılarla hareket ediyoruz. Baktık çok yoğun olduğu zaman duraklar mobil ekibimiz var bana anında fotoğraflayarak gönderiyorlar. Yoğunluğu. Biz o zaman araya girdik boş bir araç atıyoruz. Orayı toplayıp geçiyoruz. Genelde bu pik saatlerde oluyor. Sabah işe gidiş akşam işten dönüş saatlerinde oluyor. Bu yoğunlukları biz izliyoruz. Elimizde de yedek araç bulunduğunda da hemen de çözüyoruz”
Turizm mevsiminde, otobüse binenler çok tabii. Bir de insanlar araba kullanmaktan vaz geçmeye başladılar. Yoğun zamlardan sonra toplu taşımaya biraz daha ilgi gösterilir oldu. Bunların çözümü daha çok otobüs almak mı, yoksa raylı sisteme geçebilmek mi?
“Tabi raylı sistem en güzeli. Biliyorsunuz üçüncü etap müzenin önüne kadar getirdik tamamladık ve şu anda çalışıyor. Dört ve beşinci etabı şu an hazırlıyoruz. Projeleri tamamlandı, lansmanını yaptık. Dört ve beşinci etap sarı sudan başlayıp Konyaaltı bölgesinden gelen daha sonra Atatürk devlet hastanesi sonrasında yeraltından giderek belediyenin yanında bir istasyona çıkıyor; kepez belediyesinin oraya de yer altından giderek bağlanıyor. Yeraltından yapacağımız bu tramvay çalışması Antalya için daha vizyon bir çalışma olacak. Rahatlatacak. Ciddi bir yatırım... Bunun gibi raylı sistem projeleri fazlalaşırsa toplu taşımada ki yoğunlukta da azalacak. Artık toplu taşımada da yeni planlamalar olacak. Toplu taşıma hep olacak ama raylı sistemi rahatlığı ve konforu daha önemli.”
Şehir içindeki trafiğin daha da rahatlaması için gerçekten önemli yeraltı sistemi. İnsanlar daha çok raylı sistemi mi tercih ediyor, yoksa diğer toplu taşım araçlarını tercih ediyorlar?
“Sayılara baktığımızda raylı sistem de ciddi artış var. Çünkü her 7 dakikada 1 çalıştırıyoruz ve sistemde gayet iyi çalışıyor. Ve vatandaşlık kullanmaktan mutlu. Fakat Antalya’da şöyle bir de alışkanlık var. İllaki evimin önünden araca bileyim illaki de evimin önünde ineyim. Bu her zaman mümkün olmuyor maalesef. Bir alt sokaktan geçen bir yan caddeden geçen hatlarımızda var. O kadar çok hattımız var ki. Hiç işe yaramayan ve yolcusu olmayan hatlar var. Fakat ısrarla insanlar bu hatların kalmasını istiyor.Fakat yolcusu da olmayan bu hatların hat aralığı açılıyor. Saatte 1 gelen hat çok da yolcu taşımıyor. Önemli olan tramvay yatırımlarını tamamlanması, şehrimizde de toplu taşıma uygun olarak optimizasyonunu yapmak. Bunları yaptığımız sürece… her gün yeniden canlanan, her gün yeniden yaşayan bir şey bizim ulaşım. Sabah 5:45’te başlıyoruz gece 23:45’e kadar o günü farklı geçiriyoruz. Mevsim bizi etkiliyor, hava bizi etkiliyor.”
Şimdi ben asıl soruya geliyorum. Mustafa akaydın ulaşım götürdü, Menderes Türeli ulaşım götürdü. Bu yoğun zamlar ile karşı karşıya halk ve ulaşım
da çok bekliyoruz gibi sorunlarla karşı karşıya… sıcak bir yandan yabancı yerleşenler bir yandan çok yoğun olarak toplu ulaşımı kullanıyorlar, kendi aracını kullanmayı toplu taşımaya geçen halk bir yandan… Muhitin Böcek İçinnasıl sonuçlanır, ne olur sizce?
‘’Antalya’da sayılar çok değişken taleplerde çok değişken, turistler var, Antalya dışından gelenlerin doluluk oranı var, okulların açılmasından sonraki dönemde toplu taşımacılık dönemi var. Orada mesela daha istikrarlıdır. Öğrenciler başladığı zaman. Biliyorsunuz en son başkanımız lansmanda dediki bu iş aslında kamu görevi. ‘’Biz bunu kamu görevi gibi yapmak zorundayız’’ dedi.Öyle bir şey ki biz, kamu olarak zarar etsek de hizmet vermek zorundayız. Ama tabi esnaf araçlarında bunu yaptırma şansı biraz daha az. Çünkü onlar para kazan diyor 10 saat çalışıyor, para kazanmazsa gelmiyor.
Bu yaz döneminde olan yoğunluğu, şoför, otobüs esnafı sorunlarını, akaryakıttan etkilenme problemini, Sarısu-Kundu arasındaki metro hattı, çözebilir miydi ? O hattı önceye almak daha mı uygun olurdu?
“Tabi, uygun bence de. Ama bunlar çok ciddi yük yatırımlar. Cuma günü, bizim raylı sistemler şube müdürümüz,Cumhurbaşkanlığı biriminde, yaptığımız projenin finansmanı ile ilgili çalışma yaptı. Yani bütün hesabımız yatırımın yapılabilmesi için. Biz çözüm için uğraşıyoruz. Çok yoğunuz. Kamu hizmeti yapıyoruz.’ Antalya halkının şikayetçi olduğu tüm toplu ulaşıma dair sorularımızı yanıtlayan, Antalya Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Planlama Ve Raylı Sistem Dairesi Başkanı Nurettin Tonguç’a çözüm konusunda başarılar dileriz.”
