“Taliban burs kazanan Afgan kadınların üniversite eğitimi için Dubai'ye gitmesine izin vermedi.”
“Taliban yetkilileri, erkek refakatçileri olan kadın öğrencilere seyahat izni vermedi.”
Taliban, Afganistan'da kadınların BM için çalışmasını yasakladı. Uluslararası basında bunun gibi pek çok haber başlığını dünden beri sür manşetten görüyoruz. Taliban'ın Afganistan'da kadın öğrencilerin üniversiteye gitmesini engellemesinin ardından Birleşik Arap Emirlikleri'nden iş adamı Şeyh Khalaf Ahmad Al Habtoor 100 Afgan kadına burs verdi. Bu burslar, kadınların üniversiteye gitmelerinin yasaklanmasının ardından Afgan kadınları için Aralık 2022'de duyuruldu. BBC’in elde ettiği verilere göre toplamda 100 Afgan kadın bu bursları kazanmayı başardı. Bu öğrencilerden hali hazırda Afganistan dışında olanlar Dubai'ye ulaştı ancak Afganistan'da olanların ülkeden çıkışı havalimanında silahlı Taliban militanlarınca durduruldu.
EĞİTİM UMUTLARI TALİBAN TARAFINDAN ÇALINAN AFGAN KADINLAR ANLATTI
BBC Afgan Servisi, Taliban'ın Dubai'de üniversiteye gitmelerini engellediği kız öğrencilerle, konuştu. 20 yaşındaki Afgan kadın öğrenci Natkai,
“Taliban kadınların üniversiteye gitmelerini yasaklayınca, tek umudum bir burs alıp yurt dışına gidip eğitim almaktı.” dedi.
Natkai'nin adı güvenliği göz önünde bulundurularak değiştirildi. Natkai, ülkesinde üniversiteye gitme şansının çok az olmasına rağmen eğitimine devam ettiğini söyledi. O ve bir grup kız öğrenci Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki (BAE) Dubai Üniversitesi'nden burs kazandı. Bu burs ülkenin milyarder iş insanlarından Şeyh Khalaf Ahmad Al Habtoor tarafından sağlandı.
Natkai, 23 Ağustos'ta ailesine veda etti ve havalimanına doğru yola çıktı. Ancak eğitim umudunun önüne havalimanında silahlı Taliban yetkilileri çıktı. Natkai kırgın bir sesle,
"Taliban biletlerimizi ve öğrenci vizelerimizi gördüğünde, kızların öğrenci vizesiyle Afganistan dışına çıkmasının yasak olduğunu söyledi” diye anlattı.
SEYAHATLERİ ENGELLENDİ
Natkai gibi en az 60 kız öğrenci daha havaalanından geri çevrildi. Kız öğrencilerin suratları okul afişlerinden de silindi. Adını Şems Ahmed olarak adlandırılan ve kardeşini havalimanına getiren genç bir adam, yaşadıkları sıkıntıyı anlattı. Kız kardeşinin aldığı bursa umutla sarıldığını anlatan Şems Ahmed,
"Umutla evden ayrıldı ama gözyaşları içinde geri döndü. Tüm hakları elinden alındı" dedi.
Şems Ahmed, bazı kadınların yanlarında erkek bir refakatçi götürebilmeleri için o erkeklerin vize ücretlerini de ödediğini, hatta o paraları borç alarak tamamladıklarını söylüyor. Ancak sonuç yine hüsran oldu. Taliban, kadınlar ve kızlar üzerinde birçok kısıtlama getiriyor.
“Bazı kızlar o kadar çaresiz ve yoksul ki… Dışişleri Bakanlığı'nın belge doğrulama ücreti için istediği 400 Afganileri yani yalnızca 5 Dolarları bile yok." diye anlattı Şems Ahmed.
DUBAİ ÜNİVERSİTESİ VE BURSU VEREN AL HABTOOR, KIZLARIN DURDURULDUĞUNU DOĞRULADI
Al Habtoor sosyal medya hesabında İngilizce bir video paylaştı ve İslam’da erkeklerin ve kadınların eşit olduğunu söyleyerek Taliban yetkililerini eleştirdi. Videoda ayrıca havaalanında durdurulan bir Afgan kızın İngilizce ses kaydı da bulunuyor. Bu kayıtta kız öğrenci şunları söylüyor:
“Şu anda havalimanındayız ama ne yazık ki hükümet Dubai'ye gitmemize izin vermiyor. Mahremi olanlara bile izin vermiyorlar. Ne yapacağımı bilmiyorum. Lütfen bize yardım edin!"
ULUSLARARASI TEPKİLER
Taliban’ın bu son kararı insan hakları grupları ve diplomatlar tarafından tepkiyle karşılandı. İnsan Hakları İzleme Örgütünden Heather Barr,
“Bu, Taliban’ın kız öğrencilere eğitime almaması zalimliğinin ötesinde oldukça önemli ve endişe verici bir adım” değerlendirmesinde bulunuyor ve şöyle devam ediyor: “Bu başkalarının onlara yardım etmesini engellemekle yaratılan bir tutsaklık.” dedi.
Afganistan'ın eski Birleşmiş Milletler gençlik temsilcisi Shkula Zadran, üniversiteden kızlardan vazgeçmemelerini istedi.
TALİBAN'DAN OLAYA İLİŞKİN HERHANGİ BİR AÇIKLAMA GELMEDİ
Fazilet Yayma ve Ahlaksızlığı Önleme Bakanlığı Sözcüsü Muhammed Sadık Akif Muhacir, BBC’ye yaptığı açıklamada yaşananlardan haberdar olmadıklarını söyledi. Taliban'ın üst düzey sözcülerinden Zabihullah Mücahid de seyahatte olduğunu ve konuyla alakalı bilgi sahibi olmadığını belirterek açıklama yapmadı.
NATKAİ ÜMİTSİZLİK İÇİNDE
Natkai, liseyi bitirmiş ve 15 Ağustos 2021'de Taliban iktidara geldiğinde tam da üniversite sınavına hazırlanıyordu. Bu bursun hayalleri uğrunda bir yol bulduğunu düşünmüştü. Natkai, Taliban'a karşı bir şey söyleyecek hiçbir sözünün olmadığını belirtti. Taliban’ın kadınları kabul etmediğini ve saygı göstermediğini dile getirdi. Dünyadan, Afgan kızlarından ve eğitimlerinden vazgeçmemelerini istedi. Natkai,
"Kız olmanın suç olduğu bir ülkede bu fırsatı kaçırdım. Çok üzgünüm ve ne yapacağımı veya başıma ne geleceğini bilmiyorum." diye sessiz çığlığını dillendirdi.
