Yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak elektrik üretimi sağlama noktasında ilk akla gelen toplumsal üretim kooperatif modelidir. Enerji kooperatiflerinin kurulmasıyla enerji üretildiği yerde tüketilecek. Son zamanlarda girişimcilerin de ilgi alanına giren enerji kooperatiflerini konunun Antalya’daki yetkili ismi Antalya İl Ticaret Müdürü Seval Dizerkonca ile konuştukRöportaj: Işık TUNÇEL'Ülkemizde enerji kooperatifleri nasıl kurulur? 23 Mart 2016 tarihinde 29662 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan elektrik piyasasında lisanssız elektrik üretimine ilişkin yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönetmelik enerji kooperatifleri yasa kapsamına dâhil edildi. Enerji kooperatiflerinin 5 MW’a kadar kurulum yapabilme hakkı doğdu. Yenilenebilir enerji üretim kooperatifleri; aynı dağıtım bölgesi içinde aynı tür (bireysel ya da şirket) aboneliğe sahip en az 7 ortak tarafından kurulabiliyor. Kurulma ana hedefleri ve nedenleri nelerdir? Kooperatifler, kendi enerjisini kendisi üreten, üstelik bunu çevre ve toplum yararını temel alarak yapar. Gerek devlet gerekse özel kurum ve kuruluşların da destekleriyle yerel kalkınmanın sağlanması, enerji verimliliğinde artışın sağlanabilmesi, küçük yatırımların enerji yatırımlarına dönüştürülerek ekonomide katma değer yaratılması, yerel kaynakların en rasyonel şekilde değerlendirilerek enerji kayıp oranlarının düşürülmesi ana hedeflerin başında geliyor. Enerjide dışa bağımlılığı azaltmak aynı zamanda kooperatiflerin toplumsal sorumluluk ilkesidir. Kooperatiflerin kurulma nedenleri temiz, milli, sürdürülebilir ve yenilenebilir enerjiyi yerelde üretmek bu da dolayısıyla ortakların enerji ihtiyacını karşılamakla da ifade edilebilir. Türkiye enerji kooperatiflerine yatırım anlamında dünyanın neresinde? Türkiye’de şuanda kaç tane enerji kooperatifi var? Şuan için ülke genelinde mevcut durumda kurulu 22 birim yenilenebilir enerji üretim kooperatifleri var. Bunların arasında çağrı mektubu alan, projelerini yazan, tesisin kurulum aşamasına geçen kooperatifler de bulunuyor. Bunlar hem ortaklarının ürünlerini uygun fiyata alıp pazarlamakta hem de dağıttıkları krediler ile üretimin sürdürülmesi ve maliyetlerin düşürülmesine önemli katkı sağlamaktadır. Örnek olarak Troya ve İzmir Enerji Kooperatifi gösterilebilir. Kimler enerji kooperatifi üyesi olabilir? Kooperatife ortak olacak kişilerin ve ortaklarının medeni hakları kullanma ehliyetine ve elektrik aboneliğine sahip olmaları yeterlidir. Bu amaç doğrultusunda her birey kooperatif üyesi olabilir. Enerji kooperatiflerinin yenilenebilir enerjiye katkısı nedir?Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’mız yenilenebilir enerji üretim kooperatifleri uygulamasıyla enerjide toplumsal kalkınmanın anahtarının enerji kooperatifleri olduğuna işaret etti. Yenilenebilir enerji üretim kooperatifleri ülkemizde çok yeni bir kavram. Kavramı biraz açarsak ülkemizin yenilenebilir enerji potansiyeli için elektrik üretmesidir. Bunu şirketler aracılığı ile değil de topluluk bazlı üretme biçimi ile gerçekleştirmesidir. Vatandaşlarımızın kendi mahallelerinde, köylerinde, sitelerinde, sokaklarında, kentlerinde komşuları ile bir araya gelerek kendi ihtiyaç duydukları elektriği üretmelerine olanak sağlıyor. Kooperatifin kurulumunda devlet teşviki ne düzeyde? Rakamsal veriler nelerdir? Kooperatif üyeleri üretim fazlası elektriğini devlete 10 yıllığına birim fiyatı 13,3 dolarcent artı KDV olarak satabilirler. Ayrıca enerji kooperatifi başvurularında diğer yatırımcılara göre öncelik hakları vardır. Enerji kooperatiflerinin üst kurulum sınırı kaç KW’dir? Enerji kooperatiflerinin üst kurulum sınırı normalde 1 MW olmakla birlikte, çatı uygulamalarında ve ortak sayısıyla orantılı olarak (1000 ve üzeri ortak) 5 MW’a kadar çıkmaktadır. Her hissedar kaç KW’ya kadar ortak olabilir? Diğer kişi ve kurumlar ile kooperatif arasındaki fark: kooperatife kota tahsisi önceliği bulunmaktadır; ortak sayısıyla bağlantılı olarak 5 MW’a üretim izni verilmektedir. Özel kuruluş veya bireylerin başvurusuyla kooperatif olarak başvuru arasında ne gibi fark ve öncelikler var? Başvurularda kişi ve kurumlar ile kooperatif arasındaki temel fark hak önceliğidir. Kooperatiflere kota tahsisi önceliği veriliyor. Kooperatif ürettiği enerjiyi kooperatif tüzel kişiliğine ait abonelerde kullanabilir mi? Hayır. Üretilen enerjiyi sadece ortaklar kullanabilir. Bu kooperatifin kurulum ve işleyiş amacına ters düşer.